„Ramię przy ramieniu z bratnimi organizacjami byłych wojskowych pracować musimy dalej dla wzmożenia potęgi Polski (…)” – ten cytat z 1929 roku z deklaracji ideowej Związku Żydów Uczestników Walki o Niepodległość Polski jest mottem wystawy, którą jeszcze do 23 marca można oglądać w Żydowskim Instytucie Historycznym im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie. Ekspozycja wpisuje się w obchody 160. rocznicy Powstania Styczniowego.
Na wystawie „Ramię przy ramieniu? Żydzi w polskich dążeniach niepodległościowych 1794–1918” można obejrzeć 150 oryginalnych dzieł: rycin, zdjęć i obrazów ze zbiorów Biblioteki Narodowej, Muzeum Niepodległości, Muzeum Narodowego w Krakowie i Muzeum Narodowego w Warszawie. Najstarsze pochodzą z samego początku XIX w., a najnowsze z lat 30. XX wieku. Ekspozycja składa się z trzech części: pierwsza przedstawia okres od Sejmu Wielkiego do „nocy paskiewiczowskiej” obejmującej lata 1831–1856, druga część to rok 1861 i historia wielkich manifestacji antyrosyjskich w Warszawie, a w części trzeciej prezentowany jest obraz Aleksandra Lessera „Pogrzeb pięciu poległych”.
Autorką koncepcji wystawy jest Monika Krawczyk. „Splot wielu czynników spowodował, że tylko nieliczni, przeważnie zasymilowani i przywiązani do polskości Żydzi chwycili za broń w polskich powstaniach. Próbujemy odpowiedzieć na pytania: jakie procesy doprowadziły do zaangażowania się Żydów w walkę o powrót Polski na mapę Europy, a jakie zniechęciły ich do patriotycznego zrywu? Opowiemy o integracji Żydów z polską większością, a także o trwających przy tradycyjnym judaizmie Żydach ortodoksyjnych i zjawisku dyskryminacji ze strony Polaków” – informują organizatorzy wystawy.
Patronat Honorowy nad wystawą objęła Ambasada Republiki Litewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt „Organizacja wystaw dotyczących bohaterstwa Żydów w dziejach Polski” dofinansowano z środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
