Włoski rewolucjonista pisze do Rządu Narodowego. List Giuseppe Mazziniego

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
Autor: Łukasz Starowieyski
10 V 1864

Jeszcze nie wszyscy wiedzieli, że po kwietniowych aresztowaniach Rządu Narodowego w Warszawie już praktycznie nie ma. „Mam jedną tylko myśl, was i siebie zbawić. Jestem upoważniony do mówienia do was w imieniu Garibaldiego, w imieniu tych wszystkich, którzy pracują ze mną w ruchu europejskim. Na wszystko, co jest dla was świętem, nie lekceważcie mych słów; możecie liczyć na demokracyą europejską, jeżeli jej dacie dowód, że ona może na was liczyć” – pisał słynny włoski rewolucjonista Giuseppe Mazzini. Polsko – włoskie rozmowy trwały już od dłuższego czasu. Już w styczniu 1864 r. lewicowi emigracyjni działacze zawiązali Ognisko Rewolucyjne Polskie. W imieniu tej organizacji Ludwik Bulewski zwrócił się do Garibaldiego proponując mu by jednocześnie stanął na czele powstania w Polsce, na Węgrzech i we Włoszech. „Garibaldi, wspierany przez mazzinistów, przygotowywał wystąpienie zbrojne przeciw Austrii: w Wenecji, południowym Tyrolu i Dalmacji. Dywersja węgiersko-polska była dlań jak najbardziej pożądana” – pisał w monografii powstania prof. Stefan Kieniewicz. Tyle, że najważniejsi działacze emigracyjni w tym ks. Adam Sapieha, czy Karol Ruprecht zdecydowanie byli przeciwni wybuchowi powstania w Galicji. Ten drugi przekonywał nawet słynnego włoskiego partyzanta, że „nawet z punktu widzenia włoskiego daleko więcej się zyska trzymając Austrię w obawie jakiegoś powstania w Galicji, jak dając jej sposobność zgnieść powstanie za pomocą chłopów to zgnieść je na długie lata”. Garibaldi argumenty przyjął, obiecał, że tylko z Rządem Narodowym będzie prowadził układy, a sam „do wywołania ruchu w Galicji ręki nie przyłoży”. W zamian dostał obietnice stworzenia legionu polskiego do walki w Dalmacji. 21 kwietnia Ruprecht parafował w Londynie układ pomiędzy Rządem Narodowym, a włoską Partią Czynu. „Naród włoski i polski obiecują sobie wzajemnie uznawać za wspólnego wroga każdego, kto się sprzeciwi niepodległości i wolności tych dwóch narodów”. Kolejny układ już wyraźnie przeciw Austrii został zawarty w czerwcu. Tak czy inaczej – wobec upadku powstania w Królestwie i kompletnego rozprężenia organizacji konspiracyjnej w Galicji – plany były nierealne. Także Włosi nie zdecydowali się, w związku z brakiem poparcia innych mocarstw, na wojnę z Austrią.

Zobacz także

29 VIII 1864

Wyrok na 21-letnim Antonim Muchowskim był lakoniczny. „Jakiego jest stanu nie wiadomo, pewnem jest tylko, że uczęszczał do gimnazjum. W…

28 VIII 1864

Podejrzenie padło na polskich zesłańców. „Obywatele Barnaułu, rozdrażnieni częstymi przypadkami oczywistych podpaleń, podejrzewali o umyślne ich wzniecanie zamieszkujących tam przestępców…

4 IX 1864

Udział Jastrzębskiego w powstaniu nie mógł zacząć się bardziej dramatycznie. Tuż przed pierwszym wymarszem z Horych-Horek w guberni mińskiej, nierozważnie…