Petersburg nazywano miastem tramwajów. Pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku funkcjonowała tam największa sieć tego typu komunikacji na świecie, co zostało udokumentowane w Księdze rekordów Guinessa. Dawna stolica Rosji była też jednym z pionierów w dziedzinie miejskiego transportu torowego. Tramwaje konne w Europie wcześniej wprowadziły tylko Paryż, Londyn i Genewa. Jeszcze przed wybudowaniem linii dla ruchu pasażerskiego w Petersburgu funkcjonowały linie towarowe. Pierwszy konny pociąg ruszył w 1854 roku po linii o długości 4,3 km. Trasa prowadziła do budowanych baterii morskich. Kolej funkcjonowała jednak tylko w miesiącach zimowych, bo jej tory układane były na lodzie Zatoki Fińskiej. Szyny były drewniane ze stalowymi opaskami. Pociągi głównie przewoziły piasek na plac budowy. Pierwszą linię pasażerską wybudowała firma „1re Compagnie des tramways á Petersbourg”. Łączyła ona plac Admiralicji, Newski Prospekt i dworzec Mikołajewski (obecnie Moskiewski). Została nazwana Newską. Szerokość toru wyniosła 1524 mm. Już rok później Petersburg zyskał kolejne dwie linie. Obie miały długość ok. 3,5 km. Linia Sadowaja biegła z Newskiego Prospektu do Rynku Nikolskiego (dzisiejszy plac Turgieniewa) i miała około 3,5 km długości, natomiast Wasiliostrowskaja ciągnęła się od placu Admiralickiego przez most Izaaka do Wyspy Wasilewskiej. Przekroczenie mostu było prawdziwym wyzwaniem, z którym zaprzęg nie mógł sobie poradzić. Po obu stronach zbudowano więc stajnie, a podczas przeprawy doprzęgano dodatkowego konia. Od lat siedemdziesiątych XIX wieku sieć tramwajowa była intensywnie rozbudowywana. W 1877 roku liczyła już 90 km, a dwadzieścia lat później ponad 130 km. W tym czasie obsługiwało ją 2400 koni, 433 wagony i sześć zajezdni. Dodatkowo w 1881 roku uruchomiono pierwszą linię tramwajów parowych. Już w latach osiemdziesiątych w mieście zostały przeprowadzone pierwsze testy tramwajów elektrycznych, ale pomysł zarzucono ze względu na zbyt wysokie koszty. Zrealizowano go dopiero na początku XX wieku.
