Sąd czyli formalność. Wyrok śmierci na Traugutta i członków Rządu Narodowego

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
19 VII 1864

To była czysta formalność. Audytoriat Polowy przesłał akt oskarżenia do Sądu Polowego ledwie jeden dzień wcześniej. „Posiadając już pewne wiadomości o osobach z narodowej organizacji, Komisja stosując wszelkie wysiłki, by doprowadzić zaaresztowanych do przyznania się, osiągnęła ważne odkrycia, dzięki czemu zaaresztowano naczelnika Rządu Narodowego, Romualda Traugutta. W czasie badania zeznali: Romuald Traugutt, aresztowany pod nazwiskiem Michała Czarneckiego, dymisjowany podpułkownik saperów, katolik, lat 38, żonaty, mający dwie córki” – czytamy w dokumencie. Raport Komisji śledczej zostały przesłany Sądowi w trybie nadzwyczajnym i z wnioskiem o rozpatrzenie poza kolejnością, tak by mógł on niezwłocznie wydać wyrok. Tak się też stało. Zaoczny proces, o którym nawet nie poinformowano oskarżonych trwał krótko. Wyrok wydano tego samego dnia. Na śmierć skazanych zostało 5 osób, 12 na katorgę, 4 na zesłanie, a 2 na areszt. Akta – stosownie z przyjętą procedurą - zostały przesłane z powrotem do Audytoriatu Polowego, który zaostrzył wyrok. Na śmierć skazanych zostało 15 osób, a 8 na katorgę lub zesłanie. Jednak namiestnik Królestwa Polskiego Fiodor Berg konfirmując wyrok z powrotem ograniczył liczbę skazanych na szubienicę do 5. „W opinii publicznej utrzymywało się przekonanie, że tajny Rząd Narodowy składał się z 5 członków. Pięć szubienic miało zakomunikować Warszawie i światu, że carat ukarał śmiercią wszystkich członków rewolucyjnej władzy” – pisał prof. Stefan Kieniewicz w monografii zrywu. Na śmierć skazani zostali przywódca Rządu Narodowego Romuald Traugutt, dyrektorzy Wydziałów Spraw Wewnętrznych i Skarbu - Rafał Krajewski i Józef Toczyński oraz pracownicy ekspedytury Roman Żuliński i Jan Jeziorański. Skazanych o wyroku nie poinformowano. Za to miejsce i datę egzekucji 5 sierpnia 1864 na stokach Cytadeli opublikowano w gazetach.

Zobacz także

29 VIII 1864

Wyrok na 21-letnim Antonim Muchowskim był lakoniczny. „Jakiego jest stanu nie wiadomo, pewnem jest tylko, że uczęszczał do gimnazjum. W…

28 VIII 1864

Podejrzenie padło na polskich zesłańców. „Obywatele Barnaułu, rozdrażnieni częstymi przypadkami oczywistych podpaleń, podejrzewali o umyślne ich wzniecanie zamieszkujących tam przestępców…

4 IX 1864

Udział Jastrzębskiego w powstaniu nie mógł zacząć się bardziej dramatycznie. Tuż przed pierwszym wymarszem z Horych-Horek w guberni mińskiej, nierozważnie…