Opiekunka” dyktatora. Helena Kirkorowa skazana na zsyłkę na Syberię

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
29 VII 1864

Zarzuty były ciężkie. Kirkorową oskarżono, że „zezwalała ważniejszym działaczom buntu zbierać się z mieszkającym u niej Romualdem Trauguttem na narady, których przestępcze znaczenie było jej w pełni znane”, „współdziałała z przestępcami przez przechowywanie, przesyłkę i wreszcie osobiste przekazywanie według  przeznaczenia korespondencji przestępców”. Do tego „wydała pistolet”, a „po aresztowaniu Traugutta przekazała nieznanej kobiecie do ukrycia znajdujące się u niej na przechowaniu papiery przestępców”. Kirkorowa, znana aktorka, zaangażowała się w działania ruchu patriotycznego już przed powstaniem. „Z całym zapałem przystąpiła do organizacji narodowej i korzystając z darów natury, która uczyniła ja miłą i pociągającą, oddawała wielkie usługi Rządowi Narodowemu jako agentka i kurierka, używana do przewożenia za granicę depesz i ustnych poleceń, co się jej zawsze udawało dzięki dobrym stosunkom z żandarmami i urzędnikami na komorach celnych” – pisał Nikołaj Berg, rosyjski dziennikarz i  historyk zrywu. To w jej mieszkaniu na Powiślu od listopada 1863 r. mieszkał Traugutt. Kirkorowa aresztowana została dzień po dyktatorze zrywu. Ostatnie godziny na wolności wykorzystała na wyniesienie z domu dokumentów i pieczęci narodowych i przekazanie ich łączniczce. W czasie śledztwa nie chciała zeznawać, za co została wtrącona do lochu. Po 9 dniach zasłabła. Później przebywała w celi obok Traugutta. Dodatkowo pogrążył ją przejęty przez Rosjan gryps do matki, w którym próbowała ostrzec osoby pozostające na wolności i prosiła o pomoc dla Traugutta. 29 lipca sąd skazał ją na osiedlenie się na Syberii, ale dzień później Audytariat Polowy dołączył do kary 8 lat ciężkich robót. Została zesłana do Usola. Po 4 latach pozwolono jej osiedlić się w Irkucku. Tam bez powodzenia próbowała wrócić do zawodu aktora i po raz kolejny wyszła za mąż za współzesłańca Antoniego Pióro. Razem prowadzili sklep kolonialny. Po odbyciu wyroku para zamieszkała w Mohylewie. Ostatnie lata Kirkorowa spędziła w Witebsku. Tam zmarła 5 stycznia 1900 r. Miała 71 lat.

Zobacz także

13 X 1864

To była niezwykle głośna ucieczka. Choć nie miała nic wspólnego z udziałem w powstaniu, czy kwestiami politycznymi. „Uciekł z Warszawy…

12 X 1864

Było ich ledwie 42 – tak o ostatnim oddziale powstańczym na Żmudzi pisał Stanisław Zieliński, autor „Bitew i potyczek 1863-1864”.…

09 X 1864

Gdyby nie on przebieg granicy Polski i Niemiec na Śląsku niemal na pewno byłby inny. „My Niemcy, nie mamy czego…