Rusyfikacja terenów zabranych (terytoriów wcielonych do Rosji w wyniku zaborów, oprócz Królestwa Polskiego) – to był jeden z pomysłów carskich władz, by na stałe uspokoić sytuację. „Należy na Litwie i Rusi osiedlać element rosyjski wszelkimi możliwymi sposobami – głosił kolejny z ukazów - szczególnie przez (...) sprowadzanie chłopów z Rosji i sprzedawanie im po ulgowych cenach majątków skonfiskowanych Polakom lub majątków skarbowych” – głosił ukaz z 26 listopada. By jeszcze bardziej zachęcić rosyjskich chłopów do przesiedlenia 4 grudnia zostało wydane rozporządzenie, w którym włościanie rosyjskiego pochodzenia osiedlający się w zachodnich guberniach mieli być zwolnieni przez trzy lata z obowiązku płacenia podatku gruntowego, a także innych pieniężnych i naturalnych powinności, a nawet z poboru do wojska. Ideę zasiedlania rosyjskimi chłopami ziem zaborów podsunął generał-gubernator Litwy Michaił Murawiew. To on we wrześniu 1864 r. napisał list do ministra dóbr. Stwierdzał w nim, że rusyfikacja guberni północo-zachodnich będzie skuteczniejsza, gdy na tych ziemiach osadzeni będą nie wielcy obszarnicy, ale mali i średni posiadacze ziemscy. Murawiew wymyślił też sposób, by na podległe sobie tereny ściągać rosyjskich urzędników. Zaproponował, by tym, którzy po przybyciu do kraju w czasie trzyletniego pełnienia obowiązków wykazali się prawomyślnością i moralnością (w ocenie rosyjskiego rządu), dawać w postaci emerytury na wieczyste i dziedziczne posiadaniem ziemi z gruntów skonfiskowanych i skarbowych. Odpowiedni przepis „O sprzedaży gruntów skarbowych oraz majątków skonfiskowanych w guberniach zachodnich osobom narodowości rosyjskiej służącym w tym kraju lub życzącym się tam osiedlić” został wydany 23 lipca 1865 r. W nagrodę za wierną i gorliwą służbę urzędnikom sprzedawano majątki w 20 ratach bez odsetek. Natomiast Rosjanie, którzy chcieli nabyć majątek na własne życzenie, a nie w nagrodę, musieli zapłacić gotówką 1/5 należności, pozostałą sumę spłacić w ciągu 37 lat. Rosjanom nie wolno było natomiast sprzedawać majątków Polakom i Żydom. W ten sposób w ręce rosyjskie przeszło 114 majątków skonfiskowanych powstańcom po 1830 i 1863 r. Kolejnym antypolskim przepisem był wydany przez Aleksandra II ukaz zabraniający Polakom nabywania majątków ziemskich w dziewięciu guberniach przylegających do Królestwa Polskiego.
