Augustowskie wraca do Królestwa. Koniec rządów Wieszatiela

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
Autor: Łukasz Starowieyski
31 VII 1864

Rządy „Wieszatiela” w guberni augustowskiej zaczęły się oficjalnie 6 września wraz z pojawieniem się carskiego ukazu. A nawet jeszcze później, bo oficjalnie przekazanie rządów nastąpiło pod koniec października.  Faktycznie rządy Gen. gubernator Wilna Michaił Murawiewa rozpoczęły się znacznie wcześniej. Rosyjskie oddziały z Wilna i Kowna wchodziły na ten teren już w lutym. Naciski, by zmienić organizację pojawiły się  na przełomie wiosny i lata. Dowódcy rosyjscy występowali z wnioskami, by rozciągnąć wpływ rosyjskich władz z Kowna. Donosili m.in. że komisja śledcza w Suwałkach „trzyma się przepisów prawa nie stosowanych w wojnie ludowej”. Zdarzało się, że wojskowi ogłaszali się też cząstkowymi naczelnikami wojennymi. Murawiew wprowadził, podobnie jak na Litwie rządy terroru. „System Murawiewa nie tylko u nas szerzy grabieże i przepełnia więzienia ofiarami; przekroczył on już przez Niemen i objął dwa powiaty mariampolski i kalwaryjski. Z Kongresówki wielu obywateli, mianowicie z tych powiatów uwięzieni, trzymani są u nas” – donosił z Kowna korespondent krakowskiego „Czasu” pod koniec lipca. Wprowadzona została też kontrybucja na mieszkańców miast, szlachtę i duchowieństwo. Więzienia pękały w szwach. O ile do jesieni w areszcie w Suwałkach przebywało ok. 200 osób, to za rządów „Wieszatiela” liczba ich wzrosła do 500 – 700. „Codziennie wywożą po 30 lub 40 osób do ciężkich robót, w sołdaty lub na osiedlenie i to każdego okutego w kajdany, nie wyjmując nawet kobiet zupełnie słabych, wycieńczonych po więzieniach” – pisał „Dziennik Poznański”. Oficjalnie przyłączenie guberni do Litwy miała charakter tymczasowy. W Rosji było jednak sporo zwolenników koncepcji oderwanie jej od Królestwa na stałe. Problemem dla urzędników carskich były postanowienia kongresu wiedeńskiego, a także kwestie organizacyjne. „Akcja dyplomatyczna Rządu Narodowego sprawę guberni augustowskiej umiędzynarodowiła i w konsekwencji gubernia wróciła pod zarząd władz Królestwa Polskiego” -  pisal Andrzej Matusiewicz w artykule „Suwałki – stolica guberni augustowskiej w okresie powstania styczniowego. Według niektórych źródeł ostateczna decyzja zapadła na spotkaniu władców Rosji i Prus w Bawarii w czerwcu 1864 r. Minister wojny Rosji decyzję o powrocie augustowskiego do Królestwa przekazał głównodowodzącemu wojsk w Królestwie ostatniego dnia lipca. Miało się to dokonać „na tych zasadach jakie przez Jego Cesarską Mość osobiście jenerał adiutantowi Bergowi i jenerałowi Murawiewowi objawione zostały”. Augustów w granice Królestwa wrócił 27 sierpnia.

Zobacz także

13 X 1864

To była niezwykle głośna ucieczka. Choć nie miała nic wspólnego z udziałem w powstaniu, czy kwestiami politycznymi. „Uciekł z Warszawy…

12 X 1864

Było ich ledwie 42 – tak o ostatnim oddziale powstańczym na Żmudzi pisał Stanisław Zieliński, autor „Bitew i potyczek 1863-1864”.…

09 X 1864

Gdyby nie on przebieg granicy Polski i Niemiec na Śląsku niemal na pewno byłby inny. „My Niemcy, nie mamy czego…