Wincenta – 18 IX 1863 – (woj. augustowskie)

Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
Autor: Stanisław Zieliński

Celem ukarania rosyjskiej straży pogranicznej powiatu biebrzańskiego, nieustannie napastującej ludność okoliczną, major Władysław Brandt, który z polecenia Rządu Narodowego zorganizował oddział kurpiowski wspólnie z majorem Micewiczem, naczelnikiem sił zbrojnych Województw Augustowskiego i Grodzieńskiego, po odmówieniu pomocy ze strony Juliusza Nadmillera, wyruszyli dnia 17 września 1863 r. z lasów nowogródzkich ku Wincencie, gdzie stanęli nazajutrz o godzinie 4.00 rano.

Mimo znużenia żołnierza, dowódcy postanowili zaatakować komorę w obawie, aby Rosjanie nie otrzymali posiłków. Powstańczy dowódcy rozstawili I pluton strzelców uzbrojonych w sztućce, pod dowództwem kapitana Ignacego Lustańskiego i trzy sekcje kosynierów z kapitanem Bonifacym Dziadulewiczem na czele od strony Kolna przez ogrody. Kapitana Adamowiczowa z II plutonem strzelców i trzema sekcjami kosynierów z porucznikiem Polikarpem Bugielskim od traktu Kolna do Wincenty. To im zalecił Brandt atak na główne siły rosyjskie.

Mimo rzęsistego ognia Lustański, Dziadulewicz i Adamowicz przypuścili atak, zajęli komorę i wyparli Rosjan na terytorium pruskie, skąd Rosjanie, zdaje się wspólnie ze strażą pruską, poczęli ich obsypywać ogniem. Atak ten wykonany został tylko przez oddział Brandta, gdyż Micewicz, który oddział swój powiększył dwoma sekcjami kosynierów Brandta, z powodu znaczniejszej odległości nie mógł od strony południowozachodniej przybyć na czas. Po przejściu Rosjan do Prus, Lustański, zaprzestawszy ognia, cofnął się w inną stronę, by nie dopuścić przez rzekę zajęcia lewego skrzydła. Dziadulewicz z kosynierami stał przy szlabanie, celem ewentualnego przeszkodzenia szarży, Adamowicz zaś z kosynierami niszczył komorę, zabierając co potrzebniejsze.

Po spaleniu komory, powstańcy cofnęli się do wsi Kozioł w należytym porządku, pomimo przypuszczanej kilkakrotnie rosyjskiej szarży, dzielnie odpieranej przez Lustańskiego i kapitana Seweryna z oddziału Micewicza. Strat do wsi Kozioła nie poniósł oddział żadnych, mimo ciągłego ognia i szybkiego cofania się spowodowanego tym, iż chciano czym prędzej przejść przez most na Pisi. Powstańcy wytrzymawszy przeszkody ze strony ścigających przy przejściu mostu, przebiegłszy szmat otwartego pola, rozsypali strzelców w tyraliery. Na przestrzeni półmilowej blisko godzinę trwał bój, w którym strzelcy zmusili Rosjan do cofnięcia się.

W ogóle walka trwała cztery i pół godziny z małymi stratami po stronie polskiej: poległo trzech, rannych było pięciu. Straty Rosjan były znaczniejsze, mianowicie około 30 zabitych, w tym oficer i tyluż mniej więcej rannych. Prócz tego zdobyli powstańcy nieco sztucerów, pistoletów, pałaszy i dwa konie, a kilku zranili.

Z oddziału Brandta odznaczyli się pod Wincentą, feldwebel Adam Środa ("Rode"), szeregowcy ze strzelców: Antoni Dumblewski i Julian Zawadzki, tudzież kosynier Mikołaj Majewski. Z oddziału Micewicza kapitan Gustaw Seweryn, podoficer Piotr Zacharewicz i szeregowiec Józef Janiszewski. Rosjanie rozporządzali pod Wincentą 210 piechoty i 100 jazdy, siły powstańcze wynosiły 304 ludzi z oficerami i kawalerią. Podczas walki pod lasem stali Kurpie uzbrojeni w cepy i widły gotowi do ataku na wypadek, gdyby Rosjanie uciekli w ich stronę.

Po potyczce szły za Brandtem przez następne pięć dni znaczne siły rosyjskie: 1500 piechoty i 500 jazdy. Nie widząc możności uniknięcia starcia z przeważającym nieprzyjacielem bez narażenia się na klęskę, rozpuścił Brandt piechotę a z jazdą ruszył w inną stronę.

Podziel się w social media!

Metryka bitwy

Data: 18 IX 1863
Lokalizacja: Wincenta
Województwo: augustowskie
Terytorium: Królestwo Polskie
Wynik: Zwycięstwo powstańców

Strony konfliktu

Powstańcy Styczniowi

Dowódcy: 

  • Władysław Brandt
  • Micewicz
  • Ignacy Lustański
  • Bonifacy Dziadulewicz
  • Polikarp Bugielski
  • Adamowicz

 

Zaangażowane siły:  

  • Oddziały piechoty
  • Oddziały jazdy
  • Oddziały kosynierów

 

Łącznie około 304 powstańców 

 

Imperium Rosyjskie

Dowódcy: 

  • Brak danych

 

Zaangażowane siły:  

  • Oddziały piechoty rosyjskiej (210 żołnierzy)
  • Oddziały jazdy rosyjskiej (100 żołnierzy)

 

Łącznie około 310 żołnierzy 

Mapa bitew

Zobacz także

1 XI 1863
Młochów

Po całonocnym marszu stanął Paweł Gąsowski ("Pawełek") z 220 kawalerzystami, nad ranem dnia 1 listopada 1863 r. w Młochowie, gdzie…

9 XII 1863
Huta Szczecieńska

Po starciu pod Mierzwinem, major Karol Kalita de Brenzenheim udał się przez Pińczów w lasy szczecieńskie, gdzie stanąwszy 7 grudnia…

7 V 1863
Szyce

Oddział Zygmunta Jordana złożony z 300 ludzi, pod dowództwem Józefa Romockiego, przeszedłszy kordon, zatrzymał się 7 maja 1863 r. pod…