Radzanów – 21 III 1863 – (woj. płockie)

Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
Autor: Stanisław Zieliński

Wymknąwszy się Rosjanom pod Zeńbokiem, skierował się Zygmunt Padlewski, wzmocniony oddziałem 220 ludzi Malinowskiego w lasy Mławy i odpędziwszy pod Strzegowem podjazd 30 kozaków, przeprawił się przez Wkrę. Niezwykle znużony oddział zatrzymał się w Koseminie, gdzie odpocząwszy dwa dni, zajął się Padlewski reorganizacją oddziału. Piechotę podzielił na dwa bataliony, oddając dowództwo pierwszego Konstantemu Sicińskiemu, staremu żołnierzowi z wojska rosyjskiego, służącym na Kaukazie. Drugi batalion został powierzony Franciszkowi Kowalkowskiemu, również byłemu oficerowi rosyjskiemu. Natomiast jazdą dowodził Engielski. Do Kosemina tłumnie napływali ochotnicy, dla których niestety nie było broni, po którą posunięto się nad granicę pruską ku Brudnicy, skąd stojący tam w liczbie 180 objeszczycy uciekli przed zbliżającymi się powstańcami.

Z Brudnicy, gdzie nie otrzymał broni, lecz gdzie przyłączyło się do niego 200 (?) ochotników z Prus, ruszył Padlewski 20 marca 1863 r. ku Nadratowu. Tu dowiedziawszy się tegoż dnia wieczorem, że do pobliskiego Poniatowa przybył wysłany przez rosyjskiego dowódcę Włodzimierza Semekę podpułkownik Żewachow na czele kolumny, złożonej z dwóch kompanii piechoty i 80 kozaków, postanowił na nią uderzyć w nocy. Naznaczony na północ marsz opóźnił się z powodu nieprzewidzianych okoliczności tak, że dopiero między godziną 4.00 a 5.00 rano, wyruszono na Poniatów. Gdy jednak Rosjanie równocześnie rozpoczęli ruch przeciw oddziałowi, cofnął się Padlewski, a w godzinę później rozpoczęła się walka, trwająca do godziny 16.00 po południu, w odwrocie w największym porządku podtrzymywana.

Z Nadratowa, gdzie padły pierwsze strzały, cofał się Padlewski do Szreńska, a stąd ku Radzanowu. Pod Wróblewem stawiono dłuższy opór, a potem pod Radzanowem kosynierzy dowodzeni przez Mieczysława Brzozowskiego, po dwakroć ruszyli przeciw kozakom, a to zastępując strzelców, którym ładunków zabrakło, mimo iż sześć pudów prochu i znaczna ilość ołowiu znajdowała się na furgonach. Ucieczka podczas walki oficerów Kowalkowskiego i Zdziarskiego spowodowała popłoch w szeregach, a tym samym i ucieczkę w nieładzie, która rozpoczęła się w lesie. Wszelkie usiłowania do przywrócenia porządku i obsadzenia brzegów lasu okazały się daremne. Około 400 ludzi się rozbiegło, a z resztą oddziału licząca do 600 ludzi wraz z całą kawalerią pod dowództwem Plucińskiego, przepędziwszy noc w lesie, ruszył Zygmunt Padlewski w lasy skępskie. We wsi Chrampoń, pod Skrwilnem dnia 22 marca spotkała się jazda powstańcza z jedną z trzech świeżo wysłanych rosyjskich kolumn. Były to dwie kompanie piechoty i 40 kozakami z Lipna pod dowództwem majora Drozdowa. Po krótkiej wymianie strzałów Rosjanie cofnęli się do  swoich głównych sił, a Drozdow ruszył w inną stronę.

W lasach skępskich piechota, zdemoralizowana przykładem Władysława Cichorskiego „Zameczka”, który chyłkiem uszedł z obozu, gdy Rosjanie w znacznej sile zaczęli otaczać obóz — lecz przytrzymanym został — rozbiegła się. Padlewski straciwszy na dobitek furgony w błotach, na które podstępnie wprowadził oddział kolonista niemiecki, doszedłszy do Gorczewa, rozpuścił resztę piechoty dnia 22 marca. Ochotnicy z Pułtuskiego jednak i cała kawaleria, obrawszy sobie za dowódcę Roszkowskiego, poszli za Narew i tam stali się zawiązkiem formującego się oddziału Konstantego Ramotowskiego ("Wawr").

____________________________________

Objeszczyk - żołnierz rosyjskiej straży granicznej

Podziel się w social media!

Metryka bitwy

Data: 21 III 1863
Lokalizacja: Radzanów
Województwo: płockie
Terytorium: Królestwo Polskie
Wynik: Zwycięstwo Imperium Rosyjskiego

Strony konfliktu

Powstańcy Styczniowi

Dowódcy:

  • Zygmunt Padlewski

 

Zaangażowane siły: 

  • Oddziały piechoty
  • Oddział jazdy

 

Łącznie około 1000 powstańców 

Imperium Rosyjskie

Dowódcy:

  • Żewachow

 

Zaangażowane siły: 

  • Dwie kompanie piechoty (około 400 żołnierzy)
  • Oddział kozaków (80 żołnierzy)

 

Łącznie około 480 żołnierzy 

 

Mapa bitew