Kluski-Pustowo – 22 IV 1863 – (woj. kaliskie)

Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
Autor: Stanisław Zieliński

Z Ochędzyna ruszył Franciszek Parczewski do Rudnik, gdzie stanął 21 kwietnia 1863 r. po południu, gdy Rosjanie z dwóch stron dążyli przeciw niemu. Zawiadomiony, że Aleksander Lüttich idzie mu na pomoc, rozłożył się Parczewski z rana 22 kwietnia obozem w lesie koło pustkowia Kluski pod Ciszewem. W chwili, gdy żołnierzom gotowano strawę, o godzinie 9.00 przed południem doniosły sztafety o zbliżaniu się nieprzyjaciela. Parczewski przypuszczając, że jest to słaba kolumna, złożona z dwóch kompanii piechoty i kilkudziesięciu kozaków, o której przybyciu dnia poprzedniego do Krzepic wiedział, postanowił rozprawić się z nią. Nie wiedział, że są to inne kolumny rosyjskie z Sieradza, Kalisza i Wielunia, które koncentrują się przeciw niemu.

Przed rozpoczęciem boju sformował Parczewski linię tyralierską, której komendę prawego skrzydła powierzył majorowi Poleskiemu, a lewego majorowi Węglewskiemu. Za tyralierami ustawił rezerwy strzeleckie, a za nimi trzy oddziały kosynierów, których sam zamierzał poprowadzić do boju. Na tyłach, w ukryciu ustawił kawalerię Miłkowskiego, przeważnie źle uzbrojoną.

Atak Rosjan, których znacznie więcej było niż spodziewał się Parczewski, był natarczywy. Siły rosyjskie liczyły 11 kompanii piechoty z sześcioma działami oraz huzarami i kozakami, pod ogólnym dowództwem Oranowskiego. Linia tyralierska celnym przyjęła ogniem nieprzyjaciela, lecz pod naporem przewagi liczebnej nie wytrzymała. Parczewski chcąc przyjść strzelcom w pomoc, dał rozkaz kosynierom do natarcia, ale kosynierzy nie ruszyli się! Kiedy ogień Rosjan coraz więcej począł przerzedzać szeregi powstańcze, powstał popłoch wśród kosynierów, a gdy na dobitek wystąpiły inne kolumny rosyjskie i z trzech stron wzięły Polaków w ogień, oddział poszedł w rozsypkę.

Nieco tylko strzelców i garść kosynierów dotrzymała placu i z tymi siłami Parczewski zaczął się powoli cofać. Podczas tego odwrotu na małym polu spotkał się z kozakami, z czwartej strony zabierającymi tyły oddziałowi powstańców. Parczewski przebił się jednak i zatrzymał w pobliżu w lesie, do Parzymiechów należącym. Tu na widok cwałującej jazdy nieprzyjacielskiej z artylerią cały ów szczupły orszak rozbiegł się na wszystkie strony. Parczewski do wieczora zdołał z rozbitego oddziału zebrać tylko dziewięciu ludzi. Przeszło 30 poległo na placu, a 40 było rannych. Stu powstańców mieli Rosjanie wziąć do niewoli. Wśród poległych znajdowali się Teodor Suchorski, właściciel Smeszkowa, Michał Gałczyński, właściciel Poniatówki, Anastazy Jezierski, właściciel Góry, Stanisław i Józef Fornalscy, włościanie z Zelisławia i inni.

Podziel się w social media!

Metryka bitwy

Data: 22 IV 1863
Lokalizacja: Kluski-Pustowo
Województwo: kaliskie
Terytorium: Królestwo Polskie
Wynik: Zwycięstwo Imperium Rosyjskiego

Strony konfliktu

Powstańcy Styczniowi

Dowódcy:

  • Franciszek Parczewski

 

Zaangażowane siły:

  • Trzy oddziały kosynierów
  • Oddział strzelców
  • Oddział jazdy

 

Imperium Rosyjskie

Dowódcy:

  • Oranowski

 

Zaangażowane siły:

  • 11 kompanii piechoty (około 2200 żołnierzy)
  • Oddział huzarów
  • Oddział kozaków
  • Sześć dział

 

Łącznie ponad 2200 żołnierzy 

Mapa bitew

Zobacz także

25 I 1863
Garwolin

W Żelechowie przez trzy dni miejscowy aptekarz zbierał i poił powstańców. Dopiero gdy przybył Gustaw Zakrzewski zdecydował się poprowadzić oddział,…

21 III 1863
Radzanów

Wymknąwszy się Rosjanom pod Zeńbokiem, skierował się Zygmunt Padlewski, wzmocniony oddziałem 220 ludzi Malinowskiego w lasy Mławy i odpędziwszy pod…

29 VI 1863
Skotniki

Wymknąwszy się szczęśliwie z Trzepnicy, ruszył Józef Oxiński dalej forsownym marszem. Wieczorem 29 czerwca 1863 r. zatrzymał się pod Skotnikami.…