Grochowiska – 18 III 1863 – (woj. krakowskie)

To była jedna z największych i najbardziej dramatycznych bitew Powstania Styczniowego. W lesie pod Grochowiskami doszło do chaotycznego starcia zakończonego zwycięstwem insurgentów. Mimo to niedługo później wojsko Mariana Langiewicza rozpadło się, a on sam złożył dyktaturę powstania.
Przeczytanie tego artykułu zajmie 1 minutę
Autor: Stanisław Zieliński

Nazajutrz po bitwie pod Chrobrzem, Marian Langiewicz w pościgu za Rosjanami, dogonił ich za Buskiem, lecz ścigane i rozbite oddziały Ksawerego Czengerego i Aleksandra Zwierowa wzmocnione już, były nowym wojskiem, przybyłem z Pińczowa i Chmielnika. Skoro przednie straże powstańcze zaczęły się wysuwać z lesistej pozycji Grochowisk, przyjęte zostały ogniem kartaczowym i karabinowym z czterech dział i licznej rosyjskiej piechoty, razem około 5.000 ludzi wynoszącej i ustawionej w szyku bojowym. Żuawi Śmierci i strzelcy to rozsypani, to uszykowani po laskach, odpowiadali rzęsistym ogniem, silnie i widocznie przerzedzając rosyjskie szeregi.

Następnie prowadzeni przez dyktatora, po kilku natarciach z bagnetem w ręku, spędzili z pozycji przeważające siły rosyjskie i zmusili do zupełnej ucieczki ku Pińczowowi. Gdy ten atak odpierano od północy, Żuawi Śmierci i strzelcy pułkownika Dionizego Czachowskiego z kosynierami, dowodzonymi przez majora Stefana Noskowskiego odparli inny oddział rosyjski, ze Stopnicy idący, rozbili go w zupełności. Jednakże ścigając go odcięli się od reszty. W tej bitwie zabito i raniono Rosjanom przeszło 400 ludzi, wzięto do niewoli kilkunastu oficerów, w tym podpułkownika i majora oraz kilkudziesięciu żołnierzy, zdobyto znaczną ilość broni, amunicji i tornistrów. Rozbitki rosyjskie porzucając swoich rannych na placu boju, pierzchały po kilku lub kilkunastu w największym nieładzie ku Stopnicy.

Pod Grochowiskami odznaczyli się między innymi szczególną walecznością kosynierzy, Stefan Noskowski i ciężko ranny porucznik Emil, oraz pułkownik Żuawów Śmierci Franciszek Rochebrune. Wojsko polskie na pobojowisku odpocząwszy, zanocowało o kilometr dalej pod Wełczem. Pod Grochowiskami i pod Chrobrzem stracili powstańcy razem około 300 ludzi w poległych i rannych. Następnego dnia po naradzie wojennej we Wełczu, Marian Langiewicz opuścił obóz w towarzystwie Władysława Bentkowskiego, Antoniego Jeziorańskiego, Aleksandra Waligórskiego, Tomasza Winnickiego, pułkownika Piotra Ulatowskiego i Władysława Borzysławskiego, Henryki Pustowójtówny, z eskortą ułanów razem około 40 koni. Zdawszy dowództwo oddziału Józefowi Śmiechowskiemu, którego mianował generałem, ruszył do zaboru austriackiego, gdzie dostał się do niewoli austriackiej.

Podziel się w social media!

Krótki opis: To była jedna z największych i najbardziej dramatycznych bitew Powstania Styczniowego. W lesie pod Grochowiskami doszło do chaotycznego starcia zakończonego zwycięstwem insurgentów. Mimo to niedługo później wojsko Mariana Langiewicza rozpadło się, a on sam złożył dyktaturę powstania.

Metryka bitwy

Data: 18 III 1863
Lokalizacja: Grochowiska
Województwo: krakowskie
Terytorium: Królestwo Polskie
Wynik: Zwycięstwo powstańców

Strony konfliktu

Powstańcy Styczniowi

Dowódcy:

  • Marian Langiewicz

 

Zaangażowane siły 

  • Oddziały piechoty
  • Oddział kosynierów
  • Oddział jazdy
  • Żuawi Śmierci

 

Łącznie około 3000 powstańców 

Imperium Rosyjskie

Dowódcy:

  • Aleksander Zwierow
  • Ksawery Czengiery

 

Zaangażowane siły:

  • Oddziały piechoty
  • Oddziały kozaków
  • Oddziały dragonów
  • Cztery armaty

 

Łącznie około 5000 żołnierzy

Mapa bitew

Zobacz także

29 VI 1863
Izbica

Zaprzestawszy pościgu kozaków, ruszył pułkownik Edmund Callier dalej na północ, a zostawiwszy oddział Pawła Szenka w Korzeczniku, o wschodzie słońca …

9 IV 1864
Klinowo

W lesie opoczyńskim, pod wsią Klinowem (?), spotkał się rosyjski dowódca Zagjażski z oddziałkiem powstańczym (60 ludzi) pod dowództwem Waltera.…

15 VIII 1863
Pieskowa Skała

Dwa powstańcze oddziały miały równocześnie wkroczyć do Królestwa Polskiego: pułkownika Taniewskiego i Aleksandra hrabiego Krukowieckiego (Brzeziński). Oddział wystawiony kosztem Krukowieckiego…