Zbytnia brawura! Druga bitwa i porażka pod Małogoszczem

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
15 IX 1863

Już drugi raz Małogoszcz była terenem powstańczej bitwy. Pierwsze starcie, do którego doszło w lutym, było jednym z największych w czasie całego powstania. Dowodzony przez gen. Mariana Langiewicza oddział, liczący ok. 2,5 tys. żołnierzy, starł się z kilkoma idącymi z różnych kierunków kolumnami rosyjskimi. W bitwie zginęło ok. trzystu powstańców, a pięciuset zostało rannych. Tym razem inicjatywa należała do powstańców. Odział Władysława Sokołowskiego „Iskry” liczył ok. czterystu żołnierzy, w tym pięćdziesięciu kawalerzystów, siły rosyjskie były podobne. „Iskra postanowił zaatakować ich i w tym celu ruszył przez Bugaj i Lasochów ku Zarzycom, spodziewając się, że uprzedzić nieprzyjaciela. Atoli moskale szybkim marszem zdołali ujść i zatrzymali się w Małogoszczy, gdzie wzmocnieni zostali znacznymi posiłkami” – pisał Stanisław Zieliński w Bitwach i potyczkach 1863–1864. To jednak nie powstrzymało Sokołowskiego. „Powstańcy, stanąwszy w Zarzycach dla koniecznego wypoczynku, mimo wiadomości o powiększeniu się sił przeciwnika, ruszyli nań ku Małogoszczy i już między godziną 5. a 6. bili się z dwakroć liczniejszym nieprzyjacielem” – relacjonował Zieliński. Według innych relacji Sokołowski nie przeprowadził żadnego wywiadu, nie wiedział zatem, że liczba carskich żołnierzy wzrosła, do tego nie wysłał nawet zwiadowców. W rezultacie wpadł w zastawioną przez Rosjan pułapkę. Według Zielińskiego „walka, w której młody żołnierz wzorowy utrzymywał porządek i bił się mężnie, trwała przeszło godzinę”. Podczas ucieczki miało zginąć nawet kilkudziesięciu powstańców. „Od pojmania lub zabicia wszystkich uchroniło ich tylko to, że Rosjanie zatrzymali się na granicy miasta, obawiając się, że w okolicy mogą się czaić kolejne oddziały powstańcze. Nieudolności polskiego dowództwa także w tym wypadku towarzyszyła chorobliwa ambicja mjr. Sokołowskiego, który nie współdziałał z partią Zygmunta Chmieleńskiego, stacjonującą w okolicy” – pisała Anna Pyżewska. Dla Sokołowskiego konflikt zakończył się tragicznie. Za zezwalanie na nadużywanie alkoholu, niesubordynację wobec przełożonych i rabunek został on skazany przez Chmieleńskiego na karę śmierci i rozstrzelany.

Zobacz także

25 VII 1864

Można to nazwać sporem wśród elit. Powodem był stosunek do upadającego powstania. „Należy zapytać, co jest dla sprawy korzystniejsze: czy…

23 VII 1864

Jan Mincel ślub wziął praktycznie na łożu śmierci. Zapewne głównie ze względu na syna Zygmunta Jana, „którego w przedślubnym pożyciu…

22 VII 1864

Był synem Niemca i Francuski, wychowany został zamieszkałym niemal wyłącznie przez Niemców Rawiczu, a jednak „przylgnął do naszej narodowości. Jak…