Z osiemnastoma karabinami. Początek trzeciej kampanii „Lelewela”.

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
20 V 1863

120 powstańców i ledwie osiemnaście karabinów – na czele tak uzbrojonego oddziału wkroczył do Królestwa Marcin Borelowski „Lelewel”, jeden z najbardziej błyskotliwych powstańczych dowódców. „Idąc nad kordonem w kierunku Luchowa, następnie przez Księżopol, mimo Tarnogrodu i Krzeszowa, pod Sierakowem dopiero zaopatrzył się w broń zakopaną przez inny rozbity oddział” – pisał Stanisław Zieliński w Bitwach i potyczkach 1863–1864. Dzięki temu broni miał aż nadto, nadliczbową zabrał na furgony. Dwa dni później w Zaklikowie błyskawicznym atakiem zdobył magazyny rosyjskiej straży granicznej. „Zabrawszy sporo mundurów kozackich, rynsztunków i koni, pomaszerował lasami nad Wisłą i po kilku dniach marszów, wśród ciągłego deszczu [...] stanął pod Chruśliną” – dodaje Zieliński. W tym czasie jego oddział powiększył się do ponad dwustu ludzi, w tym trzydziestu konnych.

Do pierwszej bitwy doszło właśnie w tej miejscowości w obwodzie lubelskim. „Lelewel, korzystając tak z ducha żołnierzy, jak z dogodności pozycyi na wzgórzu, obsadził ją zręcznie szczupłym swoim oddziałem. Część wojsk moskiewskich rozsypała się pod lasem w tyraliery, a część rzuciła się pod górę [...]. Jednakowoż po godzinnym rzęsistym ogniu z obu stron celne strzały strzelców zmusiły nieprzyjaciela do odwrotu”. Z powodu trzykrotnej przewagi nieprzyjaciela, wspieranego przez cztery działa, „Lelewel” postanowił się wycofać. Straty jego oddziału były duże – ponad dwudziestu zabitych i osiemdziesięciu rannych. Przy dowódcy pozostało osiemdziesięciu żołnierzy. Później siły jego wzrosły, bo do jego partii dołączali powstańcy z innych rozbitych oddziałów. Podczas tej kampanii partyzanci „Lelewela” stoczyli jeszcze kilka bitew, m.in. na krótko zajęli Łuków. 27 czerwca Borelowski otrzymał rozkaz przekazania komendy kpt. Krysińskiemu i wyjazdu do Galicji, w celu sformowania kolejnego oddziału. Czwartą i ostatnią kampanię rozpoczął 20 sierpnia. Poległ w bitwie pod Batorzem 6 września.

Zobacz także

03 VIII 1864

Bez wątpienia nominacja Jan Kurzyny na wszechmocnego pełnomocnika Rządu Narodowego poza granicami Królestwa Polskiego, była niezwykle kontrowersyjna. Bronisław Brzeziński, ostatni…

02 VIII 1864

Władze carskie wyrok śmierci uzasadniały, „sianiem postrachu w powiatach radzyńskim i łukowskim”. Leon Kot i jego złożony z 18 powstańców…

01 VIII 1864

To był przysłowiowy łabędzi śpiew powstania na Litwie. „Stan obecny Litwy jest okropny. Moskwa nie wybiera dróg, ażeby dojść do…