Z jednej wsi stworzył państwo, powstrzymał marsz Polaków. Rodzi się Emil Hegemann

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
Autor: Łukasz Starowieyski
20 II 1864

W swoich pamiętnikach chwalił się, że „powstrzymał marsz Polaków na linię Odry”. Umiejętnie lawirując między lokalnymi władzami, wojskami i powstańcami przez ponad 200 dni zarządzał wolnym państewkiem złożonym z jednej wsi! Emil Hegemann urodził się rodzinie niemieckiego kolonisty w okolicach Nowego Tomyśla. Początkowo wybrał karierę wojskową, był nawet oficerem. Armię porzucił na rzecz pracy duchownej. W 1894 r. został skierowany przez władze państwowe do Świętna. Jego głównym zadaniem było wspieranie ludności niemieckiej tego regionu oraz germanizacja Polaków. Doprowadził m.in. do tego, że z miejscowej szkoły zniknął język polski. Sam znał polski język, ale często podkreślał, że „zawsze gotów jest służyć Niemcom, jak tylko będzie mógł". Po wybuchu zrywu wielkopolskiego w grudniu 1918 r., gdy powstańcy zajęli pobliski Wolsztyn, pastor pojechał do Głogowa, by starać się o posiłki wojskowe. „Nie mam ani jednego żołnierza, ani żadnej władzy. O wszystkim decyduje rada robotnicza i żołnierska” – odpowiedział mu miejscowy dowódca. Hegemann nie poddał się. Dokładnie przeanalizował 14 punktów zaproponowanych przez prezydenta USA Woodrowa Wilsona i uznał, że „prawo do samostanowienia”, dotyczy nie tylko wielkich narodów, ale też „narodu w Świętnie”. 5 stycznia 1919 r. proklamował więc neutralne Wolne Państwo Świętno (Freistaat Schwenten). Sam został prezydentem i ministrem spraw zagranicznych. Tego samego dnia stworzona została armia złożona z wszystkich 120 dorosłych mężczyzn. Już kolejnego dnia pastor rozpoczął negocjacje ze stroną polską. Miejscowi dowódcy w wyniku mediacji polskiego księdza neutralność uznali. „O porozumieniu o neutralności powiadomiono ochronę granicy na Śląsku, nie tylko stronę polską, ale i niemiecką” – pisał w pamiętnikach. Porozumienie nieoczekiwanie zaakceptowały też władze powstańcze w Poznaniu, a za nimi przedstawiciele zwycięskiej Ententy. Świętno niepodległość utrzymało przez 218 dni. Następnie zostało włączone do Niemiec. Hegemann w latach 30-tych wstąpił do NSDAP, po dojściu nazistów do władzy wieś często była odwiedzana przez ważnych polityków. W 1937 roku Hegemann z rąk Adolfa Hitlera odebrał Złoty Krzyż Zasługi.

Zobacz także

25 VII 1864

Można to nazwać sporem wśród elit. Powodem był stosunek do upadającego powstania. „Należy zapytać, co jest dla sprawy korzystniejsze: czy…

23 VII 1864

Jan Mincel ślub wziął praktycznie na łożu śmierci. Zapewne głównie ze względu na syna Zygmunta Jana, „którego w przedślubnym pożyciu…

22 VII 1864

Był synem Niemca i Francuski, wychowany został zamieszkałym niemal wyłącznie przez Niemców Rawiczu, a jednak „przylgnął do naszej narodowości. Jak…