Rosjanie nie mogą uwierzyć. Przejęcie poczty powstańczej na dworcu w Warszawie

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
7 XII 1863

„Nie do uwierzenia. Od dawna, może od 2 lat, pod nosem nas wszystkich spiskowcy zbierają się co dzień na dworcu kolejowym, by odbierać i ekspediować korespondencję powstańczą” – wrzeszczał namiestnik Królestwa Polskiego, gdy poinformowano go o przejęciu poczty Rządu Narodowego. Fiodor Berg wierzył, że dzięki wprowadzonemu w Królestwie terrorowi zwalczył konspirację, toteż informacja o przejęciu powstańczej poczty musiała być dla niego prawdziwym szokiem. Nie ma pewności, jak doszło do nagłej rewizji na Dworcu Wiedeńskim. Walery Przyborowski, powstaniec i historyk zrywu, nie wykluczał donosu. „Zdarzyło się właśnie tego dnia, że policmajster Berchman, zapewne wskutek denuncyacyi, dokonał rewizyi na kolei, aresztował wielu urzędników i ową nominacyę i instrukcyę dla Przybylskiego zabrał ,także on jej nie otrzymał” – pisał w związku z nominacją Wacława Przybylskiego na stanowisko komisarza nadzwyczajnego poza granicami zaboru moskiewskiego (patrz notka z 6 grudnia). Przedstawiciele rządu zlekceważyli wydarzenie. „Skutkiem jakiejś denuncjacji […] policja moskiewska aresztowała na dworcu kolei warszawsko-wiedeńskiej urzędnika kolei Stryckiego, który zajmował się ekspedycją papierów Rządu Narodowego; przy rewizji w biurze zabrano wiele papierów, a między niemi nominację i instrukcję dla Przybylskiego. Wypadek ten nie miał żadnych złych następstw, tylko Rząd musiał inną drogą przesłać te papiery” – pisał Józef Janowski, członek Rządu Narodowego. Namiestnik Berg wyciągnął jednak z tego wnioski. Jak pisał w liście do cara Aleksandra II, okazało się, że „jedno z centrów rozległej konspiracji polskiej mieści się jeszcze w Warszawie, że sprzysiężeniem nie kieruje, jak myślano, kilku lekkomyślnych młodzików, lecz że jest ona w ręku dojrzałych rewolucjonistów o bardzo rozległych stosunkach”.

Zobacz także

03 VIII 1864

Bez wątpienia nominacja Jan Kurzyny na wszechmocnego pełnomocnika Rządu Narodowego poza granicami Królestwa Polskiego, była niezwykle kontrowersyjna. Bronisław Brzeziński, ostatni…

02 VIII 1864

Władze carskie wyrok śmierci uzasadniały, „sianiem postrachu w powiatach radzyńskim i łukowskim”. Leon Kot i jego złożony z 18 powstańców…

01 VIII 1864

To był przysłowiowy łabędzi śpiew powstania na Litwie. „Stan obecny Litwy jest okropny. Moskwa nie wybiera dróg, ażeby dojść do…