„Powiedzmy Europie”. Memoriał 7 obywateli w Dreźnie

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
22 V 1864

Na różny sposób próbowano na emigracji podsycić sprawę narodową. Gen. Józef Hauke-Bosak, ogłaszał kolejne wezwania do chwycenia broni, a nawet zwoływał pospolite ruszenie. „Siedmiu obecnych w Dreźnie dygnitarzy: Sapieha, Różycki, Przybylski, Kruk, Biernawski, Ruprecht i Janowski, podpisało obszerny memoriał pióra Elżanowskiego, potępiający dotychczasową dyplomację powstańczą i nawołujący do zawarcia przemierza z ludami, z obozem rewolucji” – pisał w monografii zrywu prof. Stefan Kieniewicz. „Powiedzmy Europie, że nie przeciw Moskwie samej, lecz przeciw wszelkiemu walczymy ciemięstwu; wezwijmy uciśnione ludy do rzucenia gnębiącego ich jarzma niewoli i despotyzmu, a... pośpieszą ku naszej pomocy, już to bezpośrednimi ofiarami krwi i mienia, już to walką ze wspólnym wrogiem, o solidarne wszczęte interesa” – czytam w tzw. memoriale 7 obywateli. Nadzieje swoje emigranci pokładali głównie w sprawie włoskiej. Nie wszyscy – memoriału nie podpisali obecni w Dreźnie Bosak i hrabia Jan Działyński, były przywódca Komitetu Wielkopolskiego. Giuseppe Garibaldi słynny włoski rewolucjonista „w cichym porozumieniu z królem włoskim przygotowywał podówczas wyprawę zbrojną na austriacką jeszcze Wenecję. Spodziewał się więc, że Polacy i Madziarzy ułatwią mu zadanie powstańczą dywersją na Węgrzech i w Galicji. Było to nieporozumienie” – tłumaczył prof. Kieniewicz w innym artykule. Jego zdaniem Węgry skłaniały się już do ugody z Cesarstwem, „a co do Polaków, to głównym ich wrogiem nie była Austria, lecz Rosja. Powstaniu w Galicji przeciwne było całe społeczeństwo” – czytamy w artykule „Listy Mazziniego do Sapiehy”, opublikowanym w „Przeglądzie historycznym”. Wszelkie nadzieje przekreśliły ostatecznie wewnętrzne spory włoskie – między królem Wiktorem Emanuelem, Garibaldim, a innym rewolucjonistą Giuseppe Mazzinim. Memoriał nie spodobał się też w Królestwie. „Program przez was podpisany to akt oskarżenia przeciw waszym działaniom przeszłym; wykonalny rok temu, dziś niemożliwy wedle naszego przekonania” – odpisał ostatni przedstawiciel Rządu Narodowego Bronisław Brzeziński

Zobacz także

25 VII 1864

Można to nazwać sporem wśród elit. Powodem był stosunek do upadającego powstania. „Należy zapytać, co jest dla sprawy korzystniejsze: czy…

23 VII 1864

Jan Mincel ślub wziął praktycznie na łożu śmierci. Zapewne głównie ze względu na syna Zygmunta Jana, „którego w przedślubnym pożyciu…

22 VII 1864

Był synem Niemca i Francuski, wychowany został zamieszkałym niemal wyłącznie przez Niemców Rawiczu, a jednak „przylgnął do naszej narodowości. Jak…