Polak i Litwin w jednym. Rodzi się hrabia Aleksander Tyszkiewicz

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
Autor: Łukasz Starowieyski
6 IV 1864

Był za szeroką autonomią ziem litewskich i równouprawnieniem narodowości zamieszkujących Wielkie Księstwo Litewskie, później opowiedział się za niepodległą Litwą. I to bez względu na to jaką pełnił rolę. Tyszkiewicz urodził się w Paryżu. Był synem Józefa, postaci mocno kontrowersyjnej, adiutanta generał-gubernatorów litewskich. W 1861 r. hrabia wezwał rosyjskie wojsko, by rozprawiło się z rozruchami chłopskimi. Po wybuchu zrywu, hrabia choć przeciwny walce zbrojnej, początkowo finansował oddziały powstańcze, a nawet sam na krótko poszedł do walki. W 1864 r. znalazł się na emigracji, po upadku zrywu był lojalistą. Aleksander ukończył szkołę Inżynierów Wojskowych w Petersburgu, służył przez trzy lata jako saper w gwardii cesarskiej. Następnie wrócił na Litwie i zamieszkał w pałacu w Kretyndze. Udzielał się społecznie m.in. w Klubie Szlacheckim w Wilnie, czy Towarzystwie Rolniczym Kowieńskim, którego był wiceprezesem. „Hrabia doskonale rozumiał obawy miejscowej ludności, mówił po litewsku do litewskiej służby i stajennych, wspierał litewski ruch narodowy w czasie ucisku carskiego (…) zwrócił się o zniesienie zakazu używania języka litewskiego” - czytamy w litewskim portalu www.pajurionaujienos.com. Jednocześnie reprezentował interesy ludności polskiej. Jesienią 1905 r. brał udział w pracach Komisji Ziemskiej, a od kwietnia kolejnego roku był posłem do rosyjskiej Rady Państwa i członkiem komisji składu osobistego i wewnętrznego urządzenia. W 1909 r. założył polskiej gimnazjum w Telszach. Po wybuchu I wojny światowej przeniósł się do Petersburga, gdzie objął urząd szefa departamentu rosyjskiego MSW ds. wysiedleń, zajmował się problemem uchodźców wojennych z zachodnich ziem Cesarstwa. Po wybuchu rewolucji październikowej wrócił na Żmudź. Władze niemieckie mianowały go delegatem ds. ludności polskiej przy naczelniku powiatu w Kretyndze. Po uzyskaniu niepodległości przez Litwy był lojalny wobec państwa litewskiego. Nie zapobiegło to utracie dużej części majątku na mocy uchwalonej w 1922 r. reformy rolnej. Był żonaty z Marią Pusłowską, z którą miał 10 dzieci. Pod koniec II wojny światowej, gdy Armia Czerwona wkraczała na Litwę, ewakuował się do obozu uchodźców litewskich w Niemczech. Tam umarł w 1945 r.

 

Zobacz także

03 VIII 1864

Bez wątpienia nominacja Jan Kurzyny na wszechmocnego pełnomocnika Rządu Narodowego poza granicami Królestwa Polskiego, była niezwykle kontrowersyjna. Bronisław Brzeziński, ostatni…

02 VIII 1864

Władze carskie wyrok śmierci uzasadniały, „sianiem postrachu w powiatach radzyńskim i łukowskim”. Leon Kot i jego złożony z 18 powstańców…

01 VIII 1864

To był przysłowiowy łabędzi śpiew powstania na Litwie. „Stan obecny Litwy jest okropny. Moskwa nie wybiera dróg, ażeby dojść do…