Polak i Litwin w jednym. Rodzi się hrabia Aleksander Tyszkiewicz

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
Autor: Łukasz Starowieyski
6 IV 1864

Był za szeroką autonomią ziem litewskich i równouprawnieniem narodowości zamieszkujących Wielkie Księstwo Litewskie, później opowiedział się za niepodległą Litwą. I to bez względu na to jaką pełnił rolę. Tyszkiewicz urodził się w Paryżu. Był synem Józefa, postaci mocno kontrowersyjnej, adiutanta generał-gubernatorów litewskich. W 1861 r. hrabia wezwał rosyjskie wojsko, by rozprawiło się z rozruchami chłopskimi. Po wybuchu zrywu, hrabia choć przeciwny walce zbrojnej, początkowo finansował oddziały powstańcze, a nawet sam na krótko poszedł do walki. W 1864 r. znalazł się na emigracji, po upadku zrywu był lojalistą. Aleksander ukończył szkołę Inżynierów Wojskowych w Petersburgu, służył przez trzy lata jako saper w gwardii cesarskiej. Następnie wrócił na Litwie i zamieszkał w pałacu w Kretyndze. Udzielał się społecznie m.in. w Klubie Szlacheckim w Wilnie, czy Towarzystwie Rolniczym Kowieńskim, którego był wiceprezesem. „Hrabia doskonale rozumiał obawy miejscowej ludności, mówił po litewsku do litewskiej służby i stajennych, wspierał litewski ruch narodowy w czasie ucisku carskiego (…) zwrócił się o zniesienie zakazu używania języka litewskiego” - czytamy w litewskim portalu www.pajurionaujienos.com. Jednocześnie reprezentował interesy ludności polskiej. Jesienią 1905 r. brał udział w pracach Komisji Ziemskiej, a od kwietnia kolejnego roku był posłem do rosyjskiej Rady Państwa i członkiem komisji składu osobistego i wewnętrznego urządzenia. W 1909 r. założył polskiej gimnazjum w Telszach. Po wybuchu I wojny światowej przeniósł się do Petersburga, gdzie objął urząd szefa departamentu rosyjskiego MSW ds. wysiedleń, zajmował się problemem uchodźców wojennych z zachodnich ziem Cesarstwa. Po wybuchu rewolucji październikowej wrócił na Żmudź. Władze niemieckie mianowały go delegatem ds. ludności polskiej przy naczelniku powiatu w Kretyndze. Po uzyskaniu niepodległości przez Litwy był lojalny wobec państwa litewskiego. Nie zapobiegło to utracie dużej części majątku na mocy uchwalonej w 1922 r. reformy rolnej. Był żonaty z Marią Pusłowską, z którą miał 10 dzieci. Pod koniec II wojny światowej, gdy Armia Czerwona wkraczała na Litwę, ewakuował się do obozu uchodźców litewskich w Niemczech. Tam umarł w 1945 r.

 

Zobacz także

13 X 1864

To była niezwykle głośna ucieczka. Choć nie miała nic wspólnego z udziałem w powstaniu, czy kwestiami politycznymi. „Uciekł z Warszawy…

12 X 1864

Było ich ledwie 42 – tak o ostatnim oddziale powstańczym na Żmudzi pisał Stanisław Zieliński, autor „Bitew i potyczek 1863-1864”.…

09 X 1864

Gdyby nie on przebieg granicy Polski i Niemiec na Śląsku niemal na pewno byłby inny. „My Niemcy, nie mamy czego…