Pierwsza ofiara „Wieszatiela”. Rozstrzelanie księdza Stanisława Iszory

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
3 VI 1863

„Pragnąc dowieść Polakom, że rząd ich się nie obawia, zająłem się niezwłocznie rozpatrzeniem wyroków na ważniejszych przestępców […]. Zacząłem od księży jako głównych działaczy buntu; w ciągu tygodnia rozstrzelano dwóch księży” – pisał Nikołaj Murawjow w pamiętnikach. Nowy generał-gubernator przybył do Wilna ledwie kilka dni wcześniej. Cesarz mianował znanego z brutalności generała, by zdusić powstanie na Litwie. „Wieszatiel”, bo tak go w Polsce nazywano, rozpoczął od rewizji wyroku na księdzu Iszorze. Jedyną winą 25-letniego wikarego z parafii Żołudek w powiecie lidzkim było odczytanie w lutym z ambony Manifestu Narodowego wydanego przez władze powstańcze. Proboszcz, świadomy zagrożenia, nakazał mu ukrycie się, sam jednak został aresztowany na skutek donosów kilku parafian. W tej sytuacji Iszora postanowił oddać się w ręce policji w zamian za wolność dla proboszcza. W pierwszym procesie duchowny najprawdopodobniej został skazany na pięć lat katorgi. „Wieszatiel” wniósł jednak rewizję, a wyrok zmieniono na karę śmierci. „Kiedy ksiądz Stanisław Iszora stanął obok słupa, odczytano mu pośród grobowej ciszy wyrok śmierci, skazujący go na rozstrzelanie. – Bogu dzięki! – rzekł śmiało – a wam przebaczam z całego serca – przeżegnał się, potem z uśmiechem lud cały ręką pożegnał, a potem zawołał głośno na obok stojących oprawców: – W imię Boże! Jestem gotów!” – pisał ks. Władysław Czencz w relacji Pierwsza ofiara Murawiewa. Zwłoki ks. Iszory zakopano w miejscu stracenia, w nocy jednak mieszkańcy Wilna przenieśli ciało na Górę Zamkową. Niewiele później stracony został kolejny ksiądz – Rajmund Ziemacki. W pierwszym miesiącu swoich krwawych rządów Murawjow podpisał 18 wyroków śmierci. W sumie w czasie jego rządów powieszono lub rozstrzelano niemal 200 osób.

Zobacz także

03 VIII 1864

Bez wątpienia nominacja Jan Kurzyny na wszechmocnego pełnomocnika Rządu Narodowego poza granicami Królestwa Polskiego, była niezwykle kontrowersyjna. Bronisław Brzeziński, ostatni…

02 VIII 1864

Władze carskie wyrok śmierci uzasadniały, „sianiem postrachu w powiatach radzyńskim i łukowskim”. Leon Kot i jego złożony z 18 powstańców…

01 VIII 1864

To był przysłowiowy łabędzi śpiew powstania na Litwie. „Stan obecny Litwy jest okropny. Moskwa nie wybiera dróg, ażeby dojść do…