Pieczęć Rządu schował w wypchanej czapli. Aresztowanie Benedykta Dybowskiego

Podziel się w social media!

Tekst na licencji CC-BY.
Tekst na licencji CC-BY.
Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
Autor: Łukasz Starowieyski
26 III 1864

Gdy do jego drzwi zaczęli dobijać się żandarmi, był na aresztowanie przygotowany. „Od czasów ucieczki Wacława Przybylskiego za granicę miałem pieczęć sekretariatu Litwy u siebie, schowałem ją we wnętrzu wypchanego okazu starej czapli.(...) Żałuje dziś mocno, że album Ławcewicza nie spoczął we wnętrzu Suhaka, byłby uratowany od zniszczenia” – pisał w pamiętnikach. Jak dodawał, księga owa była zbiorem dokumentów i nominacji rządowych. Dybowski był zoologiem wykładającym w Szkole Głównej w Warszawie. Należał też do Rządu Narodowego, był Komisarzem na Litwę i Białoruś. W jego gabinecie pełnym wypchanych stworzeń często dochodziło do spotkań przedstawicieli konspiracyjnych władz. To od aresztowania Jana Ławcewicza (patrz artykuł z 3 lutego), który szybko został podczas śledztwa złamany zaczęły się regularne aresztowania podziemnych władz.„Szły dni kolejne, spędzone w oczekiwaniu aresztowania, byłem gotów” – wspominał Dybowski. Zoolog rzeczywiście starannie się przygotował, chowając wszystkie mogące go skompromitować materiały. Żandarmi przyszli do jego mieszkania o 11 w nocy. „Gdy otworzyłem drzwi, trzymając w ręku lampę, stała przede mną czereda zbirów, o wstrętnych, pijackich twarzach; od nich buchała woń alkoholu. (…) Naczelny zbir usiadł na fotelu, zwrócony tyłem do biurka i dał rozkaz stójkowym rozpoczęcia ścisłej rewizji” – pisał Dybowski. Niczego nie znaleziono, ale zoolog został aresztowany. Sąd skazał go na śmierć, ale uratowało go wstawiennictwo zoologów niemieckich i pośrednictwo samego kanclerza Prus Otto von Bismarcka. Kara została zmieniona na 12 lat zsyłki. Paradoksalnie zesłanie na Syberię stało się dla Dybowskiego inspiracją. Badania nad syberyjską fauną przyniosły mu światową sławę. Odkrył i opisał kilkaset nowych gatunków – mięczaków, ryb, płazów i ptaków. Zwrócił też uwagę na endemiczną faunę Bajkału. W uznaniu zasług, dość szybko został uwolniony … co pozwoliło mu kontynuować badania także wzdłuż rzek Amur aż do Morza Japońskiego oraz na Kamczatce. W latach 1882-1906 kierował katedrą zoologii we Lwowie. Aż do śmierci w 1930 r. kontynuował też pracę badawczą. Zmarł w wieku 97 lat.

Zobacz także

3 XI 1864

„Jako Polak dotknięty był petersburskim katarem politycznym, a nasłany z Petersburga do przygotowania przewrotu w prawodawstwie i sądownictwie” - pisał…

3 XI 1864

To byli ostatni powstańcy, którzy postanowili opuścić słynne powstańcze obozowisko polanę „Kwartę” i wrócić do domu. O fakcie powrotu 43…

1 XI 1864

By móc powołać Towarzystwo pomysłodawcy użyli fortelu. Tuż po upadku powstania praktycznie niemożliwe było utworzenie i zarejestrowanie jakiejkolwiek polskiej organizacji.…