Pięciodniowy epizod. Pierwsza bitwa Oddziału Lwowskiego

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
18 V 1863

Podczas formowania Oddziału Lwowskiego mnóstwo było entuzjazmu i uniesień. „Przez srebrną wstęgę rzeki, przez koronki krzewów patrzyliśmy na chłopców naszych, nie bardzo umundurowanych ni uzbrojonych. Bronią wtedy była bezmierna miłość do Ojczyzny, zapał i odwaga. Nad czołem błyszczał u każdego srebrny orzełek, ale świetniejszym blaskiem płonęły ochy i czoła… »Jeszcze Polska nie zginęła!«, zaśpiewali potężnym chórem, a potem w marszu: Co to za gwar” – wspominała jednak z powstańczych kurierek. Nie obyło się jednak bez opóźnień – głównie z powodu niezdecydowania gen. Józefa Wysockiego, naczelnika wojskowego ziem ruskich – i problemów organizacyjnych. Dowódcą oddziału mianowano mjr. Jana Żalplachta ps. Zapałowicz. Ten były oficer armii austriackiej miał już doświadczenie w walkach powstańczych. Był dowódcą batalionu w partii płk. Jana Czachowskiego.

Pierwotnie Oddział Lwowski miał iść na Wołyń, ostatecznie zdecydowano jednak, by wsparł powstanie w lubelskim. Powstańcy przekroczyli kordon graniczny 13 maja. Ich siły szybko się powiększały – z partią „Zapałowicza” łączyły się inne powstańcze oddziały. W przeddzień bitwy oddział liczył ok. tysiąc powstańców. 18 maja Polacy wkroczyli do miasteczka Tyszowce, uroczyście witani przez mieszkańców, a przez księży – jak pisał świadek – „sowicie skropieni wodą święconą”. Już jednak następnego dnia „Zapałowicz” na wieść o nadciągających Rosjanach nakazał ewakuację – chciał uchronić miasto przed nieprzyjacielem. „Osiągnąwszy las, obsadził oddział Zapałowicza tyralierami całe prawe skrzydło, a kompania Wiśniowskiego i strzelcy Czerwińskiego obsadzili lewy brzeg lasu [...] kolumny moskiewskie, rażone celnym ogniem tyralierów, trzymały się na odległość 1500 kroków od lasu, nie podsuwając się dalej” – pisał Stanisław Zieliński w Bitwach i potyczkach 1863–1864. W bitwie zginęło czterech powstańców. „Zapałowiczowi” nie udało się jednak uciec z okrążenia. Następnego dnia doszło do kolejnej bitwy, a Oddział Lwowski został rozbity.

Zobacz także

03 VIII 1864

Bez wątpienia nominacja Jan Kurzyny na wszechmocnego pełnomocnika Rządu Narodowego poza granicami Królestwa Polskiego, była niezwykle kontrowersyjna. Bronisław Brzeziński, ostatni…

02 VIII 1864

Władze carskie wyrok śmierci uzasadniały, „sianiem postrachu w powiatach radzyńskim i łukowskim”. Leon Kot i jego złożony z 18 powstańców…

01 VIII 1864

To był przysłowiowy łabędzi śpiew powstania na Litwie. „Stan obecny Litwy jest okropny. Moskwa nie wybiera dróg, ażeby dojść do…