Na drzwiach od stodoły przez Wisłę. Nieudana przeprawa i porażka powstańców.

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
15 III 1864

„Podzieliliśmy się na małe oddziały i pomaszerowaliśmy ku Sandomierzowi, gdzie jak to było uplanowane, mieliśmy ze stodół porobić tratwy i na nich przez Wisłę się przeprawić” - wspominał jeden z żołnierzy. Po klęsce w Opatowie, II Korpus powstańczy dowodzony przez gen. Józefa Hauke Bosaka w praktyce przestał istnieć. Odziały podzieliły się na mniejsze, część została rozformowana, niektóre przebijać się do Galicji. „Resztki oddziałów po Kalicie i Rosenbachu, dowodzone przez kapitana B[?androwskiego] posunęły się nad Wisłę” – pisał historyk Stanisław Zieliński w „Bitwach i potyczkach”. Na miejsce oddziałki dotarły w nocy. Rosjanie jednak nie dali się wywieźć w pole, choć sądzili, że to nie ewakuacja, a przybycie nowych sił z Galicji. Według źródeł rosyjskich Kapitan Bumgarten włączył się do „czynnego udziału wspólnie z naszymi wojskami do rozbicia przy wsi Przewłoka w pobliżu posterunku pogranicznej straży Sperenda przybyłej z Galicji bandy około 400 ludzi”. Relacje rosyjskie zresztą różnią się. Według innej „Wysłany z Sandomierza na poszukiwanie powstańców podjazd 40 dońców przyparł 15 marca do Wisły pod wsią Sperenda bandę w sile 100 ludzi. Wielu z bandy utonęło w rzece, reszta zaś uległ rozproszeniu” – pisano. Jeśli byłoby tak w rzeczywistości to polski oddział musiał być bardzo dobrze uzbrojony. Donoszono bowiem, że poza 11 jeńcami zabrano 200 sztuk broni. Rozbici powstańcy uciekali małymi grupami. „Poszliśmy w górę Wisły, doszedłszy wieczorem do jakiegoś lasu, zatrzymaliśmy się w pobliżu leśniczówki, gdzie wypożyczonymi łopatami wykopawszy dół i w nim naszą broń złożywszy, ziemią przysypawszy, rozproszyliśmy się w różne strony” - pisał jeden z uczestników.. „Ja wraz z 29 kolegami ratowałem się ucieczką i zapuściłem się w głąb kraju w nadziei, że się, z jakim oddziałem jeszcze połączymy. W uciecze tej obserwowany przez Kozaków, niejednej doznaliśmy przygody” – pisał inny. Według Zielińskiego części powstańców udało się też przedostać do Galicji.

Zobacz także

03 VIII 1864

Bez wątpienia nominacja Jan Kurzyny na wszechmocnego pełnomocnika Rządu Narodowego poza granicami Królestwa Polskiego, była niezwykle kontrowersyjna. Bronisław Brzeziński, ostatni…

02 VIII 1864

Władze carskie wyrok śmierci uzasadniały, „sianiem postrachu w powiatach radzyńskim i łukowskim”. Leon Kot i jego złożony z 18 powstańców…

01 VIII 1864

To był przysłowiowy łabędzi śpiew powstania na Litwie. „Stan obecny Litwy jest okropny. Moskwa nie wybiera dróg, ażeby dojść do…