Musztra i wylane kotły. Ewakuacja oddziału gen. Onufrego Duchińskiego

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
2 VI 1863

Bywały chwile, gdy powstańcze oddziały miały czas na odpoczynek i szkolenie. Tak było m.in. z partią gen. Onufrego Duchińskiego i płk. Bogusława Ejtminowicza, działającą w okolicach Białegostoku i Supraśla. Pod koniec kwietnia oddział został rozbity przez Rosjan pod Walilami, jego ponowna koncentracja nastąpiła w połowie maja. Początkowo w Puszczy Knyszyńskiej zebrało się ok. 200 powstańców, którzy „przeszli na błota okoliczne i w końcu mając na względzie zdrowie żołnierzy zajęli wzgórza ostępu Budziska. Pod suchym wzgórzem okrytym jodłowym lasem leżała niewielka dolina, a strzegły ją z trzech innych stron sosny i brzozy” – pisał jeden z powstańców. Oddział powiększał się z dnia na dzień – po kilkunastu dniach liczył niemal 500 osób, a dowódca codziennie urządzał ćwiczenia – według francuskiego podręcznika. „Wspólnem miejscem dla wszystkich była dolina pod krzyżem: tam od wschodu do zachodu słońca lasy odbijały echo komend, o brzasku: »Od prawego po jednemu kłusem, marsz! Formuj dwójki, marsz!«. Następnie »W prawo! Na lewo, w tył! Półobrotu w prawo! Sekcjami na prawo zachodź, marsz! W łańcuch naprzód, marsz!«” – pisał jeden z powstańców.

Carskie kolumny ruszyły w stronę insurgentów na przełomie maja i czerwca. Jak pisze Stanisław Zieliński w Bitwach i potyczkach 1864–1864, siły nieprzyjaciela liczyły 12 rot piechoty (zapewne ok. 1500 żołnierzy) oraz odpowiednią liczbę konnicy. Rankiem 2 czerwca Rosjanie urządzili zasadzkę: „Już gotowaliśmy jedzenie, gdy zagrała nieopodal trąbka moskiewska »dan signał dla grenadier!«, wylano kotły i w pochód pod Dworzyska”. Po forsownej ucieczce oddziałowi udało się odskoczyć od przeciwnika, Polacy stanęli na popas dopiero o godz. 1 w nocy. Do kolejnego starcia doszło sześć dni później. W kolejnych dniach Duchiński zagłębił się w Puszczę Białowieską, a swój oddział podzielił.

Zobacz także

29 VIII 1864

Wyrok na 21-letnim Antonim Muchowskim był lakoniczny. „Jakiego jest stanu nie wiadomo, pewnem jest tylko, że uczęszczał do gimnazjum. W…

28 VIII 1864

Podejrzenie padło na polskich zesłańców. „Obywatele Barnaułu, rozdrażnieni częstymi przypadkami oczywistych podpaleń, podejrzewali o umyślne ich wzniecanie zamieszkujących tam przestępców…

4 IX 1864

Udział Jastrzębskiego w powstaniu nie mógł zacząć się bardziej dramatycznie. Tuż przed pierwszym wymarszem z Horych-Horek w guberni mińskiej, nierozważnie…