Krzyżacki komtur z obrazu Matejki. Bolesław Dłuski opuszcza oddział i kraj

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
Autor: Łukasz Starowieyski
30 VI 1863

Jego twarz możemy zobaczyć nie tylko na zdjęciach, ale także na obrazie Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem jako komtura Tetingera z Elbląga. Dłuski przyjaźnił się bowiem z artystą. Powstańczą walkę zakończył z ostatnim dniem czerwca, co nie oznacza, że ten wytrwały konspirator i dowódca zrezygnował z udziału w zrywie.

Dłuski po raz pierwszy został skazany przez sąd carski, gdy miał kilkanaście lat –za rzekomy spisek antypaństwowy. Carskie władze wcieliły go do karnych rot i wysłały na Kaukaz, by walczył z miejscowymi powstańcami. Pozostał w rosyjskiej armii do 1856 roku, gdy jako kapitan na własną prośbę został przeniesiony do rezerwy i podjął studia – najpierw petersburskiej Akademii Sztuk Pięknych, później w Moskwie na wydziale medycznym. Jeszcze w Petersburgu zaangażował się w działalność Czerwonych i z nimi przygotowywał zryw. Do walki przystąpił w lutym pod pseudonimem „Jabłonowski” jako naczelnik wojenny kowieńskiego. Pierwszą dużą bitwę stoczył w marcu. W drugiej połowie czerwca jego ugrupowanie, liczące czterystu wprawionych w bojach powstańców, zostało zaatakowane przez Rosjan. Dłuski próbował wyrwać się z okrążenia zarządzając kolejne odwroty. „Po 11-to milowym marszu, od 30 godzin nic w ustach nie mając, przybył oddział dnia 30-go czerwca do lasu pożwirskiego o 4 wiorsty od Pojurza” – pisał w Bitwach i potyczkach 1863–1864 Stanisław Zieliński. Powstańcy ledwie zdążyli rozłożyć obóz, gdy Rosjanie uderzyli z dwóch stron równocześnie. „Po dłuższym oporze powstańców nieprzyjaciel wdarł się na bagnety do obozu; rozbite plutony cofnęły się do ostatniej linii i odstępowały w porządku, odstrzeliwając się. Moskale zaprzestali pościgu, co uchroniło oddział od rozbicia” – dodaje Zieliński. Po bitwie Dłuski zdecydował się wraz z częścią powstańców przekroczyć granicę pruską. Później udał się do Paryża, gdzie z ramienia Rządu Narodowego zajął się organizowaniem dostaw uzbrojenia na Litwę. Jesienią uczestniczył w przygotowaniach do ponownego powstania na Litwie, ale z tych planów nic nie wyszło. Po upadku zrywu mieszkał w Paryżu i Londynie. W 1873 roku wrócił do Polski, gdzie kupił folwark pod Krakowem. Pracował jako bibliotekarz, malarz i lekarz. Zmarł w 1905 roku w wieku 78 lat

 

Zobacz także

03 VIII 1864

Bez wątpienia nominacja Jan Kurzyny na wszechmocnego pełnomocnika Rządu Narodowego poza granicami Królestwa Polskiego, była niezwykle kontrowersyjna. Bronisław Brzeziński, ostatni…

02 VIII 1864

Władze carskie wyrok śmierci uzasadniały, „sianiem postrachu w powiatach radzyńskim i łukowskim”. Leon Kot i jego złożony z 18 powstańców…

01 VIII 1864

To był przysłowiowy łabędzi śpiew powstania na Litwie. „Stan obecny Litwy jest okropny. Moskwa nie wybiera dróg, ażeby dojść do…