Krótki żywot oddziału na Wołyniu. Bitwa pod Minkowcami

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
22 V 1863

Na Wołyniu powstańcy od początku borykali się z ogromnymi przeszkodami różnej natury. Nie inaczej było z oddziałem formowanym w okolicach Zasławia pod dowództwem Józefa Machczyńskiego, byłego rotmistrza carskiej kawalerii. Ochotników co prawda szybko przybywało i wkrótce partia liczyła 250 piechoty i 150 konnych, ale „Machczyński, nie mogąc utrzymać karności w oddziale, poprosił Różyckiego o innego dowódzcę na swoje miejsce i zdał dowództwo przysłanemu przez Różyckiego z Połonnego Ciechońskiemu Władysławowi” – pisał Stanisław Zieliński w Bitwach i potyczkach 1863–1864. Liczebność oddziału wciąż rosła, w połowie maja Machczyński miał już do dyspozycji niemal ośmiuset powstańców. Rosjanie nie zlekceważyli nowej partii. Wysłali przeciw niej podobną liczbę żołnierzy i „przy pomocy tłumów uzbrojonego chłopstwa, zaatakowali obóz w niedogodnej dla Polaków pozycyi – relacjonuje Zieliński – […]. Otoczywszy powstańców żelaznym pierścieniem rozpoczęli moskale morderczy ogień. Zawrzała walka zażarta, trwająca kilka godzin”. Atak został powstrzymany dzięki – jak opisuje Zieliński – odwadze kapelana oddziału ks. Tarkowskiego i dowódcy kosynierów: „tamten z krzyżem, ten z pałaszem w ręku, wiodąc szeregi na nieprzyjaciela”. Opór załamał się w chwili śmierci obu. Bitwa zmieniła się w bezładną ucieczkę i pogrom. W walce zginęło 78 powstańców, a ponad pięćdziesięciu dostało się do niewoli. Z okrążenia udało się wyrwać około setce ludzi prowadzonych przez inżyniera żydowskiego pochodzenia Leona Grunbauma. Większość z nich opuściła jednak dowódcę. Około dwudziestu powstańców schroniło się wśród bagien. Rosjanie szybko dowiedzieli się o nich. „Stanowisko oddziału […] na wysepce, otoczonej błotami i rzeką błotnistą, na którą powstańcy przedostali się wąską ścieżką wyłożoną gałęziami, wskazał moskalom chłop, który tam poprzednio powstańców zdradliwie był poprowadził”. Z otoczenia udało się wydostać jedynie kilkunastu powstańcom, w tym Grunbaumowi, który później poległ w lubelskim.

Zobacz także

21 IX 1863

Wielu Amerykanów mówi o niej rzeka śmierci. Zapewne niesłusznie, choć o znaczenie słowa chickamauga spory trwają do dziś. Ma ono…

20 IX 1863

„Rozmyślne spiskowanie przeciw sprawie publicznej” – napisał Ludwik Mierosławski w odpowiedzi na złożoną mu niemal miesiąc wcześniej propozycji. Rząd Narodowy…

18 IX 1863

To była naprawdę śmiała akcja. „Celem ukarania straży pogranicznej powiatu biebrzańskiego, nieustannie napastującej ludność okoliczną, major Brandt, który z polecenia…