Kobieta kosynier. List gończy za Józefą Maciejewską

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
02 I 1864

O Maciejewskiej praktycznie nic nie wiemy i zapewne nie zachowałaby się żadna informacja o niej, gdyby nie rękopisy dwóch listów – nakazów. Drugi pochodzi z 2 stycznia – austriackie władze obwodowe z Przemyśla rozesłały list gończy z nakazem aresztowania Józefy Maciejewskiej, gdyby powróciła do Jarosławia. Oznacza to, że musiała uciec z miasta. Bo wcześniejsze pismo – z października 1863 roku – mówiło o zastosowaniu dozoru policyjnego wobec niej. Maciejewska była ścigana za czynny udział w powstaniu. Przez bliżej nieokreślony czas służyła w oddziale jednego z najbardziej błyskotliwych dowódców zrywu, Marcina „Lelewela” Borelowskiego. W innych partiach powstańczych walczyły też jej dwie młodsze siostry – Bronisława i Waleria. „3 września 1863 r. w krwawej bitwie pod Panasówką na Lubelszczyźnie Józefa Maciejewska biła się jako krakus, uzbrojona w kosę bojową. Waleczna kobieta otrzymała 16 ran od pałasza, jednak od śmierci ocalił ją towarzysz broni Wojciech Hendzel, który osłonił ją od kozaków i ciężko ranną wyniósł z pola walki” – mówiła w wywiadzie dla PAP dr Elżbieta Sieradzka-Burghardt z Muzeum w Jarosławiu, które upubliczniło oba listy. Późniejsze losy Maciejewskiej są praktycznie nieznane. „Powszechnie przypuszczano, że w niedługim czasie zmarła od odniesionych ran. Jednak nowe światło na tę sprawę rzucają dokumenty przechowywane w Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, wchodzące w skład akt ówczesnego burmistrza miasta Gustawa Adolfa Weissa” – mówi Sieradzka-Burghardt. Zapewne więc przeżyła, skoro austriackie władze najpierw postanowiły jej pilnować, a kilka miesięcy później wydały nakaz aresztowania. Nie jest to jedyny list gończy rozesłany przez Austriaków za kobietą w związku z powstaniem styczniowym – innymi poszukiwanymi były m.in. Tekla Sulikowska, Barbara Paszkiewicz, Felicja Tarnowska i Teofila Nazimska. Dozór policyjny zastosowano wobec Antoniny Ruppert. „Niestety, tego typu dokumenty nie wymieniają żadnych szczegółów co do działalności konspiracyjnej tych kobiet” – mówiła Sieradzka-Burghardt.

 

 

Zobacz także

29 VIII 1864

Wyrok na 21-letnim Antonim Muchowskim był lakoniczny. „Jakiego jest stanu nie wiadomo, pewnem jest tylko, że uczęszczał do gimnazjum. W…

28 VIII 1864

Podejrzenie padło na polskich zesłańców. „Obywatele Barnaułu, rozdrażnieni częstymi przypadkami oczywistych podpaleń, podejrzewali o umyślne ich wzniecanie zamieszkujących tam przestępców…

4 IX 1864

Udział Jastrzębskiego w powstaniu nie mógł zacząć się bardziej dramatycznie. Tuż przed pierwszym wymarszem z Horych-Horek w guberni mińskiej, nierozważnie…