Karabiny i pieniądze bez bitwy. Przejęcie broni i gotówki w Łodzi

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
31 I 1863

W nocy z 30 na 31 stycznia spiskowcy z Łodzi i okolic zebrali się w lesie radogoskim, pod rosnącym do dziś dębem Kosynier. Konspiratorzy złożyli przysięgę i sformowali oddział pod dowództwem ks. Józefa Czajkowskiego. Połączyli się odziałem dowodzonym przez innego duchownego – ks. Wawrzyńca Centta, naczelnika cywilnego województwa kaliskiego. Jego partia odniosła sukces, opanowując Zduńską Wolę. Powstańcy pomaszerowali w stronę Łodzi, w której wówczas akurat nie stacjonował żaden carski kontyngent. Z ratusza zdjęto rosyjskiego orła, a na drzwiach umieszczono tekst Manifestu Rządu Narodowego. Następnie powstańcy przeszli na ul. Piotrowską do siedziby Niemieckiego Towarzystwa Strzeleckiego. Tam zarekwirowali 72 sztucery. Według części źródeł były one niesprawne, wcześniej wymontowano z nich kurki. Powstańcy przejmowali też konie w łódzkich fabrykach, a w Banku Polskim wypłacono im 20 tys. rubli. Oddział opuścił Łódź 1 lutego ok. 4.00. Insurgenci mieli się połączyć z operującym w Sieradzkiem oddziałem Józefa Oxińskiego. „Z Łodzi szybko posuwając się tejże jeszcze nocy, powiększył swój zapas o 31 sztuk broni w Aleksandrowie i o 32 sztuki w Zgierzu. Wojska w żadnem z tych miast nie było, więc do starć nie przyszło” – pisał Stanisław Zieliński w monumentalnym zestawieniu Bitwy i potyczki 1863–1864. Oddział został jednak rozbity przez Rosjan pod Wronowicami. Zagrożony aresztowaniem ks. Centt zbiegł później do Francji, gdzie podjął działalność polityczną w kręgach emigracyjnych. Do kraju wrócił w 1871 roku. Ksiądz Czajkowski walczył w różnych oddziałach do jesieni, później w przebraniu agitował za powstaniem wśród chłopów. W 1864 roku wyemigrował do Paryża, a następnie zamieszkał w Antwerpii, gdzie umarł w 1907 roku.

Zobacz także

03 VIII 1864

Bez wątpienia nominacja Jan Kurzyny na wszechmocnego pełnomocnika Rządu Narodowego poza granicami Królestwa Polskiego, była niezwykle kontrowersyjna. Bronisław Brzeziński, ostatni…

02 VIII 1864

Władze carskie wyrok śmierci uzasadniały, „sianiem postrachu w powiatach radzyńskim i łukowskim”. Leon Kot i jego złożony z 18 powstańców…

01 VIII 1864

To był przysłowiowy łabędzi śpiew powstania na Litwie. „Stan obecny Litwy jest okropny. Moskwa nie wybiera dróg, ażeby dojść do…