Karabiny i pieniądze bez bitwy. Przejęcie broni i gotówki w Łodzi

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
31 I 1863

W nocy z 30 na 31 stycznia spiskowcy z Łodzi i okolic zebrali się w lesie radogoskim, pod rosnącym do dziś dębem Kosynier. Konspiratorzy złożyli przysięgę i sformowali oddział pod dowództwem ks. Józefa Czajkowskiego. Połączyli się odziałem dowodzonym przez innego duchownego – ks. Wawrzyńca Centta, naczelnika cywilnego województwa kaliskiego. Jego partia odniosła sukces, opanowując Zduńską Wolę. Powstańcy pomaszerowali w stronę Łodzi, w której wówczas akurat nie stacjonował żaden carski kontyngent. Z ratusza zdjęto rosyjskiego orła, a na drzwiach umieszczono tekst Manifestu Rządu Narodowego. Następnie powstańcy przeszli na ul. Piotrowską do siedziby Niemieckiego Towarzystwa Strzeleckiego. Tam zarekwirowali 72 sztucery. Według części źródeł były one niesprawne, wcześniej wymontowano z nich kurki. Powstańcy przejmowali też konie w łódzkich fabrykach, a w Banku Polskim wypłacono im 20 tys. rubli. Oddział opuścił Łódź 1 lutego ok. 4.00. Insurgenci mieli się połączyć z operującym w Sieradzkiem oddziałem Józefa Oxińskiego. „Z Łodzi szybko posuwając się tejże jeszcze nocy, powiększył swój zapas o 31 sztuk broni w Aleksandrowie i o 32 sztuki w Zgierzu. Wojska w żadnem z tych miast nie było, więc do starć nie przyszło” – pisał Stanisław Zieliński w monumentalnym zestawieniu Bitwy i potyczki 1863–1864. Oddział został jednak rozbity przez Rosjan pod Wronowicami. Zagrożony aresztowaniem ks. Centt zbiegł później do Francji, gdzie podjął działalność polityczną w kręgach emigracyjnych. Do kraju wrócił w 1871 roku. Ksiądz Czajkowski walczył w różnych oddziałach do jesieni, później w przebraniu agitował za powstaniem wśród chłopów. W 1864 roku wyemigrował do Paryża, a następnie zamieszkał w Antwerpii, gdzie umarł w 1907 roku.

Zobacz także

13 X 1864

To była niezwykle głośna ucieczka. Choć nie miała nic wspólnego z udziałem w powstaniu, czy kwestiami politycznymi. „Uciekł z Warszawy…

12 X 1864

Było ich ledwie 42 – tak o ostatnim oddziale powstańczym na Żmudzi pisał Stanisław Zieliński, autor „Bitew i potyczek 1863-1864”.…

09 X 1864

Gdyby nie on przebieg granicy Polski i Niemiec na Śląsku niemal na pewno byłby inny. „My Niemcy, nie mamy czego…