Karabiny i pieniądze bez bitwy. Przejęcie broni i gotówki w Łodzi

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
31 I 1863

W nocy z 30 na 31 stycznia spiskowcy z Łodzi i okolic zebrali się w lesie radogoskim, pod rosnącym do dziś dębem Kosynier. Konspiratorzy złożyli przysięgę i sformowali oddział pod dowództwem ks. Józefa Czajkowskiego. Połączyli się odziałem dowodzonym przez innego duchownego – ks. Wawrzyńca Centta, naczelnika cywilnego województwa kaliskiego. Jego partia odniosła sukces, opanowując Zduńską Wolę. Powstańcy pomaszerowali w stronę Łodzi, w której wówczas akurat nie stacjonował żaden carski kontyngent. Z ratusza zdjęto rosyjskiego orła, a na drzwiach umieszczono tekst Manifestu Rządu Narodowego. Następnie powstańcy przeszli na ul. Piotrowską do siedziby Niemieckiego Towarzystwa Strzeleckiego. Tam zarekwirowali 72 sztucery. Według części źródeł były one niesprawne, wcześniej wymontowano z nich kurki. Powstańcy przejmowali też konie w łódzkich fabrykach, a w Banku Polskim wypłacono im 20 tys. rubli. Oddział opuścił Łódź 1 lutego ok. 4.00. Insurgenci mieli się połączyć z operującym w Sieradzkiem oddziałem Józefa Oxińskiego. „Z Łodzi szybko posuwając się tejże jeszcze nocy, powiększył swój zapas o 31 sztuk broni w Aleksandrowie i o 32 sztuki w Zgierzu. Wojska w żadnem z tych miast nie było, więc do starć nie przyszło” – pisał Stanisław Zieliński w monumentalnym zestawieniu Bitwy i potyczki 1863–1864. Oddział został jednak rozbity przez Rosjan pod Wronowicami. Zagrożony aresztowaniem ks. Centt zbiegł później do Francji, gdzie podjął działalność polityczną w kręgach emigracyjnych. Do kraju wrócił w 1871 roku. Ksiądz Czajkowski walczył w różnych oddziałach do jesieni, później w przebraniu agitował za powstaniem wśród chłopów. W 1864 roku wyemigrował do Paryża, a następnie zamieszkał w Antwerpii, gdzie umarł w 1907 roku.

Zobacz także

21 IX 1863

Wielu Amerykanów mówi o niej rzeka śmierci. Zapewne niesłusznie, choć o znaczenie słowa chickamauga spory trwają do dziś. Ma ono…

20 IX 1863

„Rozmyślne spiskowanie przeciw sprawie publicznej” – napisał Ludwik Mierosławski w odpowiedzi na złożoną mu niemal miesiąc wcześniej propozycji. Rząd Narodowy…

18 IX 1863

To była naprawdę śmiała akcja. „Celem ukarania straży pogranicznej powiatu biebrzańskiego, nieustannie napastującej ludność okoliczną, major Brandt, który z polecenia…