Już nie tymczasowy. Powstańczy rząd staje się Rządem Narodowym

Podziel się w social media!

Tekst na licencji CC-BY.
Tekst na licencji CC-BY.
Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
10 V 1863

Ta decyzja miała pokazać zarówno w kraju, jak i za granicą, że władza powstańcza jest stabilna. „Dla nadania mu jeszcze większej siły, znaczenia i powagi na zewnątrz, należy wyjść ze stanu tymczasowości, w jakiej dotychczas występował, postanowiliśmy zmienić nazwę dotychczasową »Komitetu Centralnego jako Tymczasowego Rządu Narodowego« na »Rząd Narodowy« jako faktycznie odpowiadającą istotnemu charakterowi jego władzy” – pisał później jeden z członków powstańczych władz Józef Janowski. Zdaniem innego przedstawiciela rządu, Oskara Awejde, kolejnym celem było wykazanie, iż rząd jest przedstawicielem wszystkich grup społecznych. „Zmieniając starą formę spiskową, chcieliśmy dać znać wszystkim mieszkańców kraju, że porzucamy ciasne ramy poprzedniej organizacji czerwonej i stajemy na czele wszystkich żywiołów społecznych i wszystkich politycznych odcieni” – pisał. Zmiana nazwy wiązała się też ze zwrotem ku prawicy. W odezwie poza niezmiennymi zasadami programowymi, takimi jak uwłaszczenie włościan czy równość wobec prawa mieszkańców różnego stanu i wyznania, pojawiły się nowe treści: „Obrona zasad i tradycji narodowych bez przesądzania tej lub owej formy rządu na przyszłość, gdyż to jest atrybucją narodu i sam tylko naród po odzyskaniu niepodległości swojej stanowić o tym ma prawo”. Manifest mówił też o „niepodległości ziem Polski, Litwy i Rusi”, o uznaniu Litwy i Rusi „za części zupełnie równe z Koroną i wespół z nią jedną państwową całość Polski stanowiące”, o zapewnieniu pobratymczym ludom Litwy i Rusi złączonym z Polską najrozleglejszego rozwoju narodowości ich i języka”. Słowa potwierdzała zmiana pieczęci, na której obok polskiego Orła i litewskiej Pogoni pojawił się też Archanioł – dawny herb województwa kijowskiego.

Zobacz także

6 XII 1864

To była brawurowa ucieczka. „Otóż pewnego dnia jedna ze służących przyniosła w koszyku pod talerzami ubranie kobiece, w które się…

6 XII 1864

Swego czasu popularny, dziś niemal zapomniany, był na pewno Ludwik Potocki świadkiem bogatej w wydarzenia epoki. Część ze swoich wspomnień…

6 XII 1864

Dla wielu polskich byłych powstańców miało to być „nowe otwarcie”, dla władz austriackich pozbycie się „kłopotu”. W pierwszych miesiącach 1864…