Do Europy i narodu. Rząd Narodowy wydaje manifesty

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
31 VII 1863

Powstańczy rząd długo zwlekał z ogłoszeniem orędzia, choć był do tego usilnie namawiany.

„Okazanie się manifestu Rządu Narodowego miałoby wpływ wielki i pożądany” – pisał książę Władysław Czartoryski, przedstawiciel dyplomatyczny powstańczych władz w Londynie i Paryżu, przy okazji doręczenia czerwcowych not dyplomatycznych do Petersburga. Napisał nawet projekt wystąpienia, odrzucony jednak przez krajowe władze. „Odwoływanie się do Austrii, zwłaszcza też publiczne, Rząd Narodowy w każdym razie za niewłaściwe uważa, trzeba tu żyć między nami, żeby się przekonać, że to wszystko jest nie na miejscu” – pisano w odpowiedzi. „Nad formą i treścią takiego publicznego odezwania się Rząd zastanawiał się już od połowy lipca. Zdecydował się na wydanie dwóch odezw w rodzaju manifestu do narodu i do Europy” – informował członek rządu Józef Janowski. „Pierwszy raz od chwili powstania naszego narodu – napisano w odezwie skierowanej za granicę – odzywamy się do Was, bracia w europejskiej rodzinie. Odzywamy się dziś dopiero, bośmy pragnęli mówić nie na zasadzie bohaterskiej przeszłości naszej, ani też świętych praw naszych, lecz na zasadzie żyjącego faktu”. W manifeście rząd dziękował za okazywane poparcie i pomoc powstaniu, ale też stawiał żądanie. „Nie o pomoc i ratunek przed nią do Was wołamy. Dosyć sił Bóg złożył w organizmie naszym, byśmy przy wolnym ich użyciu gwarancję życia dla siebie zdobyć potrafili. My żądamy tylko, abyście przeznaczeniu Waszemu i przekonaniu kłamu nie zadawali. [...] żądamy zerwania sojuszu z Moskwą, co Was w Waszym pokojowym pochodzie krępuje, co wspólnikami zbrodni, wbrew Waszemu poczuciu, Was czyni. Zerwijcie ten związek i uznajcie nasze prawa do życia, już w czynie istniejącego”. Manifest do narodu zawierał przede wszystkim wezwanie do wytrwałości w walce: „Przed tobą walka, Narodzie! i za tobą walka! ale tu niewola i hańba, a tam wolność i szczęście przyszłych pokoleń! miałżebyś się zawahać i cofnąć? Nie, ty zwyciężyć musisz! Ty musisz krwią zapracować na wolność, ty musisz pokolenie całe złożyć na ołtarzu Polski! Bóg i oręż losy twoje rozstrzygną”.

Zobacz także

21 IX 1863

Wielu Amerykanów mówi o niej rzeka śmierci. Zapewne niesłusznie, choć o znaczenie słowa chickamauga spory trwają do dziś. Ma ono…

20 IX 1863

„Rozmyślne spiskowanie przeciw sprawie publicznej” – napisał Ludwik Mierosławski w odpowiedzi na złożoną mu niemal miesiąc wcześniej propozycji. Rząd Narodowy…

18 IX 1863

To była naprawdę śmiała akcja. „Celem ukarania straży pogranicznej powiatu biebrzańskiego, nieustannie napastującej ludność okoliczną, major Brandt, który z polecenia…