„Do braci Litwinów”. Wezwaniu rządu do powstania na Litwie

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
29 I 1863

„Wzywamy więc Litwę i Żmujdź do powstania, którego pierwszym aktem ma być natychmiastowe uwłaszczenie włościan” – tak kończyła się odezwa Rządu Narodowego „Do braci Litwinów”. O tym, że rozniecenie powstania na Litwie jest warunkiem jego powodzenia, czerwoni byli przekonani od początku. Już w pierwszych dniach zrywu Stanisław Bobrowski, szef Komitetu Wykonawczego Rządu, pisał do Zygmunta Padlewskiego, naczelnika wojennego w Płockiem: „Trzeba wprost skierować się przez Łomżyńskie lub Augustowskie na Litwę”. Odezwę w rzeczywistości wydał właśnie Bobrowski – to on pod nieobecność członków rządu, którzy cały czas jeździli po kraju i szukali miejsca, w którym można by się ujawnić, starał się  koordynować działania powstańcze. Organizował m.in. wysyłkę broni oraz lekarzy do oddziałów i szpitali polowych. „Braci Litwinów” wezwał tydzień po rozpoczęciu zrywu do walki. „Bohaterskie wystąpienie naszej popisowej młodzieży, która przedłożyła śmierć na polu bitwy nad ciężką niewolę w szeregach moskwy [tak w oryginale], stało się hasłem do powszechnego powstania w Królestwie. [...] Komitet Centralny Narodowy, ulegając konieczności, nie zawahał się ani na chwilę przed wielkim czynem i dołożył wszelkich możliwych starań, ażeby szlachetnem zerwaniem się Polski do zrzucenia z siebie jarzma zapewnić jak najlepsze skutki i powodzenie. Oczekiwania nasze nie zostały zawiedzione. Legjony wyszłe z Warszawy oraz ludność prowincyi z gołemi prawie rękami rzuciły się na wroga, a jedna wsparte pomocą Bożą, wszędzie prawie odniosły zwycięztwo. Dziś powstanie jest hasłem. Los Polski spoczywa na ostrzu kos dzielnych jej obrońców i bohaterów”. Zwycięstwo jest – zdaniem autora odezwy – niemożliwe bez przyłączenia się Litwy do powstania. „Cała Rzeczpospolita zagrzana przykładem Kongresówki winna się rzucić na wroga i nie patrzeć obojętnem okiem, z zimną rachubą na ustach, na zapasy swoich bohaterskich Braci. Węzeł całego zadania jest w Litwie, powstanie Litwy decyduje o zmartwychwstaniu Polski i śmierci wroga”. Powstanie na Litwie wybuchło 1 lutego.

Zobacz także

5 IV 1864

To była już 24 rewizja w ciągu 28 dni! Niemal codziennie rosyjscy żołnierze wchodzili na teren klasztoru i wychodzili z…

4 IV 1864

To była ostatnia potyczka jednego z najwytrwalszych powstańczych dowódców, a także przedostatni akord tragicznej rodzinnej historii. Major Andrzej Denisowicz zaatakowany…

3 IV 1864

To były już ostatnie akordy zakończonego fiaskiem planu jednoczesnego wejścia do województwa płockiego „Pierwszego pułku 4 dywizji III korpusu” złożonego…