Czas dla powstańców. Powolna koncentracja carskiego wojska

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
24 I 1863

„Noc św. Bartłomieja nie udała się” – donosił carowi Wielki Książę Konstanty. Namiestnik Królestwa Polskiego nawiązywał do rzezi hugenotów dokonanej w Paryżu w 1572 roku. Na Zamku Królewskim w Warszawie sytuację oceniano pozytywnie. W Królestwie Polskim przywrócono stan wojenny, a Konstanty szybko rozesłał rozkazy nakazujące koncentrację wojsk. „Rozkazałem naczelnikom wojennym w guberniach, aby skoncentrowali i ściągnęli swoje siły, z tym aby natychmiast tworzyć kolumny ruchome z piechoty i jazdy, a w razie potrzeby i z dodaniem artylerii. Oddziały te będą musiały zacząć małą wojnę, aby oczyści kraj i zniszczyć wszystkie bandy”. Chodziło o to, by powstańcy nie mogli atakować i rozbijać niewielkich oddziałów. Oddanie niewielkich miasteczek ponoć nie spodobało się szefowi rządu cywilnego Królestwa margrabiemu Aleksandrowi Wielopolskiemu, który wspominał wiele lat później, że protestował „na radzie wojennej u księcia”.

Największym problemem carskiego wojska było nie tyle wykonanie rozkazu, ile jego dostarczenie. Powstańcy psuli telegraf i wyłapywali posłańców, dlatego nie sposób przekazać dowódcom oddziałów rozkazów szczegółowych. Kontrolowano też pociągi. Konstanty w liście do cara z 29 stycznia musiał przyznać: „Nasze położenie w tej chwili nie bardzo apetyczne”. Ostatecznie Rosjanom koncentracja udała się pod koniec stycznia – kosztem pozostawienia aż czternastu miast powiatowych bez ochrony. Problemy komunikacyjne wykorzystali powstańczy dowódcy. „Zaczęły się organizować obozy, w których zbrojono i musztrowano ochotników, tworzono kompanie strzelców, kosynierów oraz szwadrony jazdy” – pisał w monografii powstania prof. Stefan Kieniewicz. W oswobodzonych lub opuszczonych przez Rosjan rejonach proklamowana została władza Rządu Narodowego.

Zobacz także

21 IX 1863

Wielu Amerykanów mówi o niej rzeka śmierci. Zapewne niesłusznie, choć o znaczenie słowa chickamauga spory trwają do dziś. Ma ono…

20 IX 1863

„Rozmyślne spiskowanie przeciw sprawie publicznej” – napisał Ludwik Mierosławski w odpowiedzi na złożoną mu niemal miesiąc wcześniej propozycji. Rząd Narodowy…

18 IX 1863

To była naprawdę śmiała akcja. „Celem ukarania straży pogranicznej powiatu biebrzańskiego, nieustannie napastującej ludność okoliczną, major Brandt, który z polecenia…