50 km marszu. Oddział „Wawra” przechodzi w Augustowskie

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
31 III 1863

Konstantemu Ramotowskiemu „Wawrowi” ledwie na kilka dni udało się zmylić carską pogoń. Po pierwszej potyczce, przejściu Narwi i spaleniu tam mostu mógł wraz z oddziałem odpocząć w Korzenistem ok. 25 km na północ od Łomży, powiększając jednocześnie oddział liczący początkowo dwustu ludzi. 30 marca o świcie ruszył – zgodnie z rozkazami – w stronę województwa augustowskiego. Pod wieczór, po przebyciu ok. 20 km, stanął w Przytułach, już na wyznaczonym przez Rząd Narodowy terenie, ale na odpoczynek nie mógł sobie pozwolić. „Równocześnie prawie z oddziałem powstańczym ukazali się na wzgórzach wsi kozacy, stanowiący przednią straż essauły Matniejewa, wysłanego z Łomży [...] w pościg za Wawrem. Unikając walki, ruszył Wawer natychmiast w dalszy pochód” – pisał Stanisław Zieliński w Bitwach i potyczkach 1863–1864. Dla jego oddziału była to długa i intensywna noc – powstańcy zatrzymali się ledwie na kilka godzin w jednej z wsi. O poranku 31 marca insurgenci znowu byli w drodze, o godz. 8 rano stanęli w Białaszewie, kilkanaście kilometrów na południe od Grajewa. W sumie znów przeszli ponad 20 km. „Tutaj Ramotowski postanowił spotkać się z nieprzyjacielem; pozycya nie była wprawdzie dogodna, bo wieś położona w dole i naokoło lesistemi wzgórzami otoczona. Atoli dowódzca przyjąć ją musiał, gdyż żołnierze nieustannym i forsownym marszem tak byli znużeni, że dalej prawie już iść nie mogli” – notował Zieliński. Carska pogoń przybyła ledwie po godzinie, idąc w trop za Wawrem. Ramotowski wysłał wozy do lasu, a „kosynierów wycofawszy z pierwszego ognia, zastąpił strzelcami, którzy po zabudowaniach dworskich rozstawieni, nieustannym i celnym ogniem utrzymywali nieprzyjaciela w takiem oddaleniu, iż cały oddział w zupełnym porządku mógł wykonać odwrót do ossowieckiego lasu, gdzie połączył się z obozem”. Według Zielińskiego w bitwie poległo tylko dwóch powstańców. Oddział Ramotowskiego został rozbity w lipcu. W sierpniu Wawer na krótko wrócił jeszcze do walki, ale po kolejnych porażkach we wrześniu przeszedł granicę Prus Wschodnich, a w grudniu wyemigrował z powrotem do Francji.

Fot. powstańcy styczniowi; aut. Walery Rzewuski; 1863; Biblioteka Narodowa

Zobacz także

03 VIII 1864

Bez wątpienia nominacja Jan Kurzyny na wszechmocnego pełnomocnika Rządu Narodowego poza granicami Królestwa Polskiego, była niezwykle kontrowersyjna. Bronisław Brzeziński, ostatni…

02 VIII 1864

Władze carskie wyrok śmierci uzasadniały, „sianiem postrachu w powiatach radzyńskim i łukowskim”. Leon Kot i jego złożony z 18 powstańców…

01 VIII 1864

To był przysłowiowy łabędzi śpiew powstania na Litwie. „Stan obecny Litwy jest okropny. Moskwa nie wybiera dróg, ażeby dojść do…