Stosunki rolnicze i gospodarcze włościan Nadwiślańskich. Pismo rolnicze wydawane w Krakowie, pod tytułem: Dziennik rolniczy, pomieściło nader ciekawą korrespondencyę z Galicyi, dotykającą stosunków rolniczych i gospodarczych włościan Nadwiślanów, zamieszkałych między Dunajem a Wisłoką. [...] Naprzód, zdaniem korrespondenta, uderza podniesienie się zamożności pańszczyzny. Podniesiony dobrobyt stałby się niewątpliwie jeszcze widoczniejszym, gdyby prawodawstwo postąpiło jeszcze krok dalej na drodze emancypacyi włościan. Zamożność w kapitały włościan coraz to bardziej wzrasta, lubo w ogóle ukrywają oni swe skarby w gotowiźnie. Czasami jednak puszczają się na większe interesa, jak tego przykłady mamy w zadzierżawionych folwarkach lub nabytych wioskach przez pojedynczych lub przez spółkę gospodarzy. I tak, folwark Anno wykupili trzej włościanie w pow. Dąbrowskim; Anielów, przyległość Wadowic, trzyma w dzierżawie włościanin Isep. Zapewne amatorów podobnych byłoby więcej gdyby i mniejsze cząstki ziemi przez rozdział większych były do sprzedania. Dojście do większej zamożności włościan nastąpiło prostym skutkiem zniesienia pańszczyzny; jest to wynik ekonomiczny. Podniesienie pracy, gospodarskich ulepszeń przy rozszerzającej się oświacie, wpłynie stanowczo na coraz większy rozwój. Pod względem stosunków gospodarskich, korrespondent mniema, iż wpływ dworu jest widoczny, gdyż włościanie każde ulepszenie dworskiego gospodarstwa naśladują, jeżeli tylko co się praktycznem okazuje. Budynki włościan po większej części bardzo porządne, opatrzone kominami i kuchenkami angielskiemi; przed niektóremi są i grządki kwiatów. Szkoda tylko, że chęć do assekuracyi ogniowej, z niemałą stratą włościan i uciążliwością okolic tak jeszcze nie wiele rozwinięta. Bydło i konie coraz lepsze, pni pszczół przybywa corocznie [...]. Ze wzrostem dobrobytu, niestety! włościanie wstępują w ślady dworów w kosztownych zwyczajach. Piją już dość często kawę, herbatę z arakiem a nieraz spotkać można włościanina z cygarem w ustach. Przy tem wszystkiem oświata dość znaczne robi postępy, głownie wspierając się na pochopie włościan do nabywania nauki. Dziś już każdy niemal włościanin uważa za obowiązek swój posyłać dzieci do szkółki, w której uczą się czytać, pisać, religii i nieco rachunków. Włościanie tych okolic chętnie kupują i czytają książeczki dla ludu przeznaczone.
