Brdów – 29 IV 1863 – (woj. mazowieckie)

Przeczytanie tego artykułu zajmie 2 min.
Autor: Stanisław Zieliński

Zmusiwszy do ucieczki majora Nelidowa na terytorium Prus, pułkownik Young de Blankenheim tylko ze swoim oddziałem, liczącym 500 ludzi zwrócił się na Brdów, aby w lasach Osowia zająć się zwiększaniem i organizowaniem swojego oddziału. Dnia 29 kwietnia 1863 r. nadciągnął generał Apostoł Spirydonowicz Kostanda w sile pięciu kompani piechoty, 40 huzarów i 35 kozaków, z dwoma działami i zaatakował o połowę prawie słabszego przeciwnika. Walka była zażarta. Na próżno oczekując pomocy Alfonsa Sejfryda, który ze swoim i Michała Zielińskiego oddziałem stał w pobliżu, ledwo mając czas rzucenia strzelców w tyraliery, Young de Blankenheim z kosą w ręku na czele swoich żołnierzy rzucił się w ogień kartaczowy, wołając „toujours enavant“ ("ciągle do przodu"), aż kula rosyjska nie wydarła mu głosu z piersi.

Po śmierci wodza i jego zastępcy Aleksandra Wasilewskiego, zewsząd rażone morderczym ogniem krzyżowym z dział i ręcznej broni, szyki powstańcze zmieszały się zupełnie i powstał popłoch w oddziale. Popłoch został jeszcze spotęgowany, gdy pierwsza kompania strzelców rażona kartaczami, parta przez nieprzyjaciela, postępując w ściśniętej kolumnie z bronią do ataku, zaczęła ustępować. Gdy i temuż losowi ulec musiała czwarta kompania, zaczęli Rosjanie zajmować tyły i rozpoczęła się rzeź powstańców. Trzecia kompania strzelców trzy razy musiała przebijać się. Ogarnęło ją zwątpienie, gdy zaledwie co czwartego sztucera ognia można było dawać, ponieważ podczas kilkudniowych deszczów broń przemokła. W ten sposób zaledwie 150 ludzi, to jest czwarta część oddziału mogła brać czynny udział w walce ogniowej.

Kosynierów, wśród których odznaczał się parobek Stach Rozwadowski, jeszcze zagrzewał dzielny francuski kapitan Buffet, ale i on poległ. Zaledwie małe resztki zdołały ocaleć. Reszta oddziału powstańców poszła w rozsypkę lub dostała się do niewoli. Przeszło 50 poległo, a 68 było ranionych. Nad ciężko rannym dowódcą okrutnie się Rosjanie pastwili. W kilka dni później dopiero znaleziono ciało Blankenheima okryte trzydziestu pięciu ranami. Prócz dowódców polegli między innymi Karol Libelt - syn sławnego filozofa. Władysław Węsierski. Gastowski. Zygmunt Kessler. Teodor Karpiński. Władysław i Edmund Trąmpczyńscy.

Bitwa, która mogłaby stać się zwycięstwem, stała się klęską z winy Sejfryda, dowodzącego oddziałami w zastępstwie rannego Kazimierza Mielęckiego. Sejfryd walczącym oddziałom nie przyszedł z pomocą, a tylko Ludwik Oborski przysłał pluton strzelców i kawalerię. Strzelcy przybyli za późno, a kawaleria nie była czynna w bitwie. Sejfryd został oddany pod sąd. Nie stawił się jednak, umknął za granicę, znikając z widowni powstania. W miejsce Sejfryda Rząd Narodowy mianował Oborskiego zastępcą Naczelnika Sił Zbrojnych Województwa Mazowieckiego.

Podziel się w social media!

Metryka bitwy

Data: 29 IV 1863
Lokalizacja: Brdów
Województwo: mazowieckie
Terytorium: Królestwo Polskie
Wynik: Zwycięstwo Imperium Rosyjskiego

Strony konfliktu

Powstańcy Styczniowi

Dowódcy:

  • Leon Young de Blankenheim
  • Aleksander Wasilewski

 

Zaangażowane siły:

  • Oddział wojsk powstańczych (500 powstańców)
Imperium Rosyjskie

Dowódcy:

  • Apostoł Spirydonowicz Kostanda

 

Zaangażowane siły:

  • Pięć kompani piechoty (około 1000 żołnierzy)
  • Oddział huzarów (40 żołnierzy)
  • Oddział kozaków (35 żołnierzy)
  • Dwa działa

 

Łącznie ponad 1075 żołnierzy 

Mapa bitew

Zobacz także

2 V 1863
Przyłuki

W Województwie Mińskim wybuch powstania naznaczono na 1 maja 1863. W Przyłukach stawiło się w oznaczonym czasie to jest w…

19 V 1863
Podberezie

Rosyjski oddział kremeńczuckiego pułku rezerwowego napadł i rozbił przy wsi Podberezie powstańczą partię, która się uformowała w borysowskich lasach. Straty…

20 XI 1863
Białozoryszki

Oddział 60 rosyjskich grenadierów strzeleckiego pułku i 10 kozaków doścignął oddziałek 40 jazdy powstańczej w lesie koło Białozoryszek. Rosjanie mieli…