Uśmierceni przez prasę i kronikarzy. Historia powstańców, którym zmieniono wyrok

Podziel się w social media!

Przeczytanie tego artykułu zajmie < 1 minutę
Autor: Łukasz Starowieyski
2 IX 1864

Był 2 września, gdy Feliks Grabowski wyruszył w kierunku Syberii. Tymczasem „Dziennik Poznański” już znacznie wcześniej informował, że Rosjanie „6 maja wysłali w nocy z Suwałk okutych w kajdany czterech młodzieńców: Feliksa Grabowskiego z Suwałk, Letkiego, syna nadleśnego, Puciatyckiego Wacława z Rykaczy i Boguszewskiego z okolic Grodna. (...) W piątym dniu przyszedł rozkaz przewiezienia ich na powrót do Suwałk, gdzie, jak już wiadomo, Grabowski z dwoma innymi został powieszony”. Według ogłoszonego przez Hipolita Stupnickiego niedługo po powstaniu „Imionospisu poległych i straconych ofiar powstania roku 1863 -1864 r.” wyrok wykonano 11 maja. „Z analizy źródeł archiwalnych wynika, że Feliks Grabowski i Wacław Puciatycki zostali skazani w oddziale augustowskim naczelnika wojennego na karę śmierci, ale dowódca wojsk Wileńskiego Okręgu Wojennego zmienił im wyroki na 20 lat ciężkich robót w kopalniach na Syberii” – pisał jednak Andrzej Matusiewicz, na stronie augustowsko-suwalskiego towarzystwa naukowego. Kara śmierci była powszechnie stosowana wobec powstańców. Na szeroką skalę wprowadził ją gen. gubernator Wilna Michaił Murawiew, ale często korzystał z niej także namiestnik Królestwa Polskiego Fiodor Berg. Na szubienicy zginęli m.in. ostatni dyktator powstania Romuald Traugutt, czy przywódca powstania na Litwie Konstanty Kalinowski. „Liczby straconych za udział w powstaniu nie da się dokładnie ustalić, gdyż urzędowe dane zawierają luki. Według tych danych poniosło karę śmierci: w warszawskim okręgu wojennym 475 osób, w wileńskim 180, w kijowskim 9. Ponadto 5 Polaków zostało rozstrzelanych w Kazaniu, za udział w przygotowywaniu ruchawki chłopskiej nad Wołgą. W sumie daje to liczbę 669 egzekucji – jak podkreślamy, niepełną” – pisał prof. Stefan Kieniewicz w monografii zrywu. Ostatnią egzekucją było rozstrzelanie 4 grudnia 1866 r. w fosie warszawskiej Cytadeli Michaiła Podhaluzina, Rosjanina walczącego w oddziałach gen. Józefa Hauke-Bosaka.

Zobacz także

29 VIII 1864

Wyrok na 21-letnim Antonim Muchowskim był lakoniczny. „Jakiego jest stanu nie wiadomo, pewnem jest tylko, że uczęszczał do gimnazjum. W…

28 VIII 1864

Podejrzenie padło na polskich zesłańców. „Obywatele Barnaułu, rozdrażnieni częstymi przypadkami oczywistych podpaleń, podejrzewali o umyślne ich wzniecanie zamieszkujących tam przestępców…

4 IX 1864

Udział Jastrzębskiego w powstaniu nie mógł zacząć się bardziej dramatycznie. Tuż przed pierwszym wymarszem z Horych-Horek w guberni mińskiej, nierozważnie…