Doniosłem już wam w ostatnim moim liście o najważniejszym wypadku w tej chwili, o encyklice Ojca św. do biskupów polskich, o której dzienniki w błąd wprowadzone przez korespondenta agencyi Bullier tak się niewłaściwie i opacznie wyrażały. (…) Dokument nosi datę 30 Lipca, a dopiero 15 Września z druku wyszedł w prywatnej drukarni Ojca św, 16 zaś został kardynałom, ministrom i przedstawicielom katolickich dworów rozdany. Cóż tak wielce opóźniło ogłoszenie aktu? (…) Zdaje się także, iż partya nieżyczliwa Polsce usiłowała ogłoszeniu encykliki przeszkodzić, lub ją nawet całkowicie zniszczyć. Niebytność ministra, głównie Polaków i sprawy Polskiej nielubiącego podała wyborną sposobność do tego ogłoszenia Encyklika nie odróżnia dostatecznie powstania polskiego od europejskich rewolucyj w całkiem odmiennych warunkach spełnionych, i zdaje się zapoznawać powody oraz charakter tego powstania, kładąc je na karb bezbożnej propagandy i nie określając dostatecznie ani praw Polski ani natury rosyjskiego panowania. W każdym razie nie nie da się ona przyrównać do słynnej encykliki Grzegorzowej z 1832 roku. Jakże wobec tego nacechowane zostało szczegółowo, dobitnie i ostro, a uroczyście postępowanie rosyjskiego rządu! Papież gani powstanie polskie dla tego najbardziej, iż nie udawszy się, podało rządowi rosyjskiemu sposobność do prześladowania Kościoła (…) ale zkądinąd wylicza i piętnuje główniejsze gwałty tego rządu, chwali arcybiskupa warszawskiego, zakazuje Polakom słuchać ukazów przeciwnych prawom kościelnym, piorunuje przeciwko rządowi rosyjskiemu z całą swobodą, mocą i wzniosłością dawnych Papieży, niebo i ziemię woła na świadków gwałtów, co się dzieją w całej Polsce, (…) Encyklika Piusa IX, mało dotąd znana w Rzymie, gdyż jej dziennik urzędowy nie przedrukował, nie zadowoliła reakcyjnego stronnictwa. Stronnictwo to twierdzi, że Ojciec święty przez tak niewczesne wystąpienie położył tamę zbawiennym zamysłom północnego mocarstwa na korzyść doczesnej władzy, że przeszkodził naprawie dyplomatycznych stosunków z Rosyą (...) i ze jest to jeden z najgrubszych dyplomatycznych błędów Piusa IX. Nie myślę aby Polska była tego zdania.
